automoderated
۶٬۳۴۱
ویرایش
(←منابع) |
|||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
==اصل جمله== | ==اصل جمله== | ||
اصل جمله «از ضرر کسی بترس که به او خوبی کردهای» عبارت «اِتَّقِ شَرَّ مَنْ احْسَنْتَ الَيْهِ» است که به عنوان مثلی مشهور توسط احمد بن ابراهیم ثعلبی، مفسر اهل سنت قرن پنجم قمری ذکر شده است.<ref>ثعلبی، احمد بن ابراهیم، الكشف والبيان عن تفسير القرآن، به اشراف صلاح باعثمان و دیگران، جده، دار التفسیر، ١٤٣٦ق، ج۱۳، ص۴۸۸.</ref> ابوالفتوح رازی مفسر شیعه قرن ششم قمری نیز، این عبارت را به عنوان مثلی مشهور | اصل جمله «از ضرر کسی بترس که به او خوبی کردهای» عبارت «اِتَّقِ شَرَّ مَنْ احْسَنْتَ الَيْهِ» است که به عنوان مثلی مشهور توسط احمد بن ابراهیم ثعلبی، مفسر اهل سنت قرن پنجم قمری ذکر شده است.<ref>ثعلبی، احمد بن ابراهیم، الكشف والبيان عن تفسير القرآن، به اشراف صلاح باعثمان و دیگران، جده، دار التفسیر، ١٤٣٦ق، ج۱۳، ص۴۸۸.</ref> ابوالفتوح رازی مفسر شیعه قرن ششم قمری نیز، این عبارت را به عنوان مثلی مشهور نقل کرده است.<ref>ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، به تصحیح محمدجعفر یاحقی و محمدمهدی ناصح، آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامی، ۱۳۶۶ش، ج۹، ص۲۹۹.</ref> | ||
اگر چه این جمله در برخی نوشتههای متأخر به امام علی(ع) نسبت داده شده؛<ref name=":0">امامی خوئی، محمدامین، مرآة الشرق، به تحقیق و تصحیح علی صدرایی خویی، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشي النجفي، ۱۳۸۵ش، ج۱، ص۴۹؛ جاحظ، عمرو بن بحر، رسائل الجاحظ: الرسائل السیاسیة، به تحقیق علی بوملحم، دار و مکتبه الهلال، ۲۰۰۲م، حاشیه، ص۵۲۱؛ فاضلی، قادر، فرهنگ موضوعی ادب فارسی (ویژه مثتوی معنوی)، کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، ۱۳۸۶ش، ج۴، ص۲۷۹.<br /></ref> ولی در منابع روایی شیعه و اهل سنت، به عنوان روایت از آن یاد نشده است.<ref>موسوی، سید سلیمان و محمد میرزایی، «بررس جمله اتق شر من احسنت الیه از حیث صدوری و سنجش مفهومی آن با آموزههای دینی»، در آموزههای حدیثی، شماره ۴، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش، ص۲۷.</ref> | |||
و وهبه زحیلی مفسر اهل سنت،<ref>زحیلی، وهبه، التفسیر المنیر في العقیدة و الشریعة و المنهج، بیروت، دار الفکر المعاصر، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۱۶.</ref> این عبارت را مثلی مشهور دانستهاند | و وهبه زحیلی مفسر اهل سنت،<ref>زحیلی، وهبه، التفسیر المنیر في العقیدة و الشریعة و المنهج، بیروت، دار الفکر المعاصر، ۱۴۱۸ق، ج۱۰، ص۳۱۶.</ref> این عبارت را مثلی مشهور دانستهاند | ||
== .گوینده جمله == | |||
ضمن تحقیقی که صورت گرفت در هیچ منبع معتبر روایی اشاره نشده است که این جمله به عنوان روایت و کلام صادر از معصوم باشد؛ برخی از محققین میگویند: بهاء الدین عاملی به مثلهایی زیادی که در میان عرب زبانها رایج بود و بر گرفته از قرآن کریم میباشد، پرداخته و آیاتی را که این مثلها از آنها اتخاذ شده، ذکر کرده است که یکی از این مثلها همین جملهای است که در سؤال آمده است و بسیاری از مفسرین ذیل آیه: «وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ؛ و زبان به عیب جویی و انکار نگشودند مگر پس از آنکه خدا و پیامبرش آنان را از فضل و احسان خود توانگر ساخت». از این جمله به عنوان ضربالمثل معروف میان عرب زبانها یاد و مورد کار برد آن رامشخص نمودهاند و برای توضیح مضمون آیه از آن استفاده کردهاند؛ این آیه درباره منافقان قریش و مدینه که خوبی پیامبر را به بدی پاسخ دادند نازل شده است، همانهایی که قبل از اظهار اسلام و پیش از آمدن حضرت رسول اکرم به مدینه، محتاج و فقیر بودند و چون اظهار اسلام کردند و قدم مبارک حضرت به مدینه رسید، ببرکت آن حضرت غنایم بسیار بدست ایشان آمد و توانگر شدند، اما به جای شکر نعمت کفران نعمت کردند. گویا این بینیازی سبب کینه و دشمنی آنان با رسول خدا شد و این ضربالمثل معروف میان عربها مصداق پیدا کرد که میگویند: «اتق شر من احسنت الیه» یعنی بپرهیز از بدی آن کس که با او احسان کرده باشی. | ضمن تحقیقی که صورت گرفت در هیچ منبع معتبر روایی اشاره نشده است که این جمله به عنوان روایت و کلام صادر از معصوم باشد؛ برخی از محققین میگویند: بهاء الدین عاملی به مثلهایی زیادی که در میان عرب زبانها رایج بود و بر گرفته از قرآن کریم میباشد، پرداخته و آیاتی را که این مثلها از آنها اتخاذ شده، ذکر کرده است که یکی از این مثلها همین جملهای است که در سؤال آمده است و بسیاری از مفسرین ذیل آیه: «وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ؛ و زبان به عیب جویی و انکار نگشودند مگر پس از آنکه خدا و پیامبرش آنان را از فضل و احسان خود توانگر ساخت». از این جمله به عنوان ضربالمثل معروف میان عرب زبانها یاد و مورد کار برد آن رامشخص نمودهاند و برای توضیح مضمون آیه از آن استفاده کردهاند؛ این آیه درباره منافقان قریش و مدینه که خوبی پیامبر را به بدی پاسخ دادند نازل شده است، همانهایی که قبل از اظهار اسلام و پیش از آمدن حضرت رسول اکرم به مدینه، محتاج و فقیر بودند و چون اظهار اسلام کردند و قدم مبارک حضرت به مدینه رسید، ببرکت آن حضرت غنایم بسیار بدست ایشان آمد و توانگر شدند، اما به جای شکر نعمت کفران نعمت کردند. گویا این بینیازی سبب کینه و دشمنی آنان با رسول خدا شد و این ضربالمثل معروف میان عربها مصداق پیدا کرد که میگویند: «اتق شر من احسنت الیه» یعنی بپرهیز از بدی آن کس که با او احسان کرده باشی. |