۴۸۶
ویرایش
Am.gashool (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Am.gashool (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
(۱۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
== ولایت فقیه و قوه قضائیه == | == ولایت فقیه و قوه قضائیه == | ||
نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر نظام [[ولایت فقیه]] میباشد که بر اساس آن، نظام سیاسی مشروع و الهی است. در واقع مشروعیت نظام به دلیل حضور ولایتفقیه جامعالشرائط است که به نصب عام از جانب امام معصوم، منصوب میباشد. از طرفی در نظام سیاسی اسلام، امر قضاوت از جمله اموری است که اختصاص به فقها دارد؛ حتی فقهایی هم که در طول تاریخ معتقد به ولایت مطلقه فقیه نبودهاند، ولایت فقها در امر قضاوت را پذیرفته و به آن معتقد بودهاند.<ref>به عنوان مثال فقهایی که دلالت مقبوله عمر بن حنظله بر حاکمیت فقیه را نپذیرفتهاند دلالت آن بر حق قضاوت فقیه را پذیرفته و آن را قدر متقین دلالت روایت میدانند.</ref>بنابراین، از منظر اسلام، تنها آن نظام قضایی مشروع خواهد بود که متصدّی آن فقیه جامعالشرایط باشد یا از جانب ولی فقیه جامع الشرائط، منصوب شدهباشد. بر این اساس در جمهوری اسلامی ایران طبق قانون اساسی، رئیس قوه قضائیه از جانب مقام معظم رهبری انتخاب شده و در برابر ایشان نیز پاسخگو | نظام جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر نظام [[ولایت فقیه]] میباشد که بر اساس آن، نظام سیاسی مشروع و الهی است. در واقع مشروعیت نظام به دلیل حضور ولایتفقیه جامعالشرائط است که به نصب عام از جانب امام معصوم، منصوب میباشد. از طرفی در نظام سیاسی اسلام، امر قضاوت از جمله اموری است که اختصاص به فقها دارد؛ حتی فقهایی هم که در طول تاریخ معتقد به ولایت مطلقه فقیه نبودهاند، ولایت فقها در امر قضاوت را پذیرفته و به آن معتقد بودهاند.<ref>به عنوان مثال فقهایی که دلالت مقبوله عمر بن حنظله بر حاکمیت فقیه را نپذیرفتهاند دلالت آن بر حق قضاوت فقیه را پذیرفته و آن را قدر متقین دلالت روایت میدانند.</ref>بنابراین، از منظر اسلام، تنها آن نظام قضایی مشروع خواهد بود که متصدّی آن فقیه جامعالشرایط باشد یا از جانب ولی فقیه جامع الشرائط، منصوب شدهباشد. بر این اساس در جمهوری اسلامی ایران طبق قانون اساسی، رئیس قوه قضائیه از جانب مقام معظم رهبری انتخاب شده و در برابر ایشان نیز پاسخگو میباشد. اما این موضوع نیز با توجه به مراتب زیر به استقلال دستگاه قضایی آسیب نمیزند: | ||
'''یک:''' رئیس دستگاه قضایی | '''یک:''' در هر صورت رئیس دستگاه قضایی باید توسط یکی از ارکان حکومتی انتخاب شود؛ پس اگر فرضا انتخاب رئیس قوه قضائیه توسط رهبری نقض استقلال دستگاه قضایی باشد، انتخاب او توسط ارکان دیگر نیز باید نقض استقلال قوه قضائیه قلمداد شود.<ref>به عنوان مثال در آمریکا، عالیترین مقام قضایی توسط رئیسجمهور این کشور انتخاب میشود ولی در عین حال قضات دادگاهها میتوانند وی را به پای میز محاکمه بکشانند لذا همان گونه که در این کشورها که مدعی تفکیک قوا هستند رئیس یک قوه توسط رئیس قوه دیگر انتخاب شده و در عین حال ادعا میشود استقلال قضایی قضات هم در کشور ما که رئیس قوه قضائیه نه توسط قوه دیگر که توسط ولی فقیه جامعالشرایط انتخاب میشود قطعاً استقلال قضایی میتواند محفوظ باشد.</ref> | ||
'''دو:''' رئیس قوه قضائیه پس از انتخاب، توسط رهبری موظف به انجام وظایف محوله از سوی قانون اساسی میباشد. مسئولیت ایشان در برابر رهبری نیز در چارچوب عمل کردن یا عمل نکردن به همین وظایف میباشد و نه بیشتر؛ | '''دو:''' رئیس قوه قضائیه پس از انتخاب، توسط رهبری موظف به انجام وظایف محوله از سوی قانون اساسی میباشد. مسئولیت ایشان در برابر رهبری نیز در چارچوب عمل کردن یا عمل نکردن به همین وظایف میباشد و نه بیشتر؛ پس رئیس قوه قضائیه نمیتواند فراتر از اختیارات مقرر در قانون اقدامی انجام دهد. | ||
'''سه:''' در نظام سیاسی اسلام، شرائطی همچون تقوا، عدالت و… ضامن عدم دخالت ولی فقیه در امر قضاوت میباشد. | '''سه:''' در نظام سیاسی اسلام، شرائطی همچون تقوا، عدالت و… ضامن عدم دخالت ولی فقیه در امر قضاوت میباشد.قطعاً ولی فقیه آشنا به منابع فقه از جمله سیره عملی معصومین (ع) میباشد و با توجه به سیره [[ائمه معصومین(ع)]] در استقلال قضات و عدم دخالت در کار آنها او نیز به این سیره پایبند خواهد بود؛ در غیر این صورت به جهت تخلف از این سیره خود به خود از ولایت منعزل خواهد شد. | ||
'''چهار:''' | '''چهار:''' عمدۀ کار دستگاه قضایی توسط قضات صورت میپذیرد که بر اساس ساز و کارهای خاصی انتخاب میشوند و انتصاب ایشان ارتباط مستقیمی به رهبری ندارند. هر چند که ریاست قوه قضائیه منصوب رهبری است و قضات نیز که منصوب ریاست قوه قضائیه هستند در نهایت از ولی فقیه مشروعیت میگیرند؛ ولی آنان مستقل عمل میکنند و انطباق قانون بر موضوع هر پرونده را با فهم خود تشخیص میدهند و در این انطباق از هیچ مقامی (حتی ولی فقیه) تبعیت نمیکنند. به همین جهت قاضی میتواند هر شخصی را با هر جایگاه و منصبی، به پای میز محاکمه بکشاند. این که قاضی منصوب رهبری است، نافی استقلال قاضی نیست؛ چون قاضی در تصمیمگیری به موجب قوانین و شرع تصمیم میگیرد نه به موجب دستور رهبر یا هر مقام عالی دیگر. ولی فقیه به جای قاضی قضاوت نمیکند؛ بلکه ملاک قضاوت، بینه و ادّلۀ قضایی است. حتی قاضی میتواند بر اساس قوانین علیه عالی ترین مقام کشوری حکم صادر کند و ایشان نیز مسئولیت مدنی و جزایی دارد و مثل دیگر شهروندان پاسخ گوی اعمال خود بوده و در برابر قانون با دیگر شهروندان برابر است.<ref>اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، تصریح میکند: رهبر در قوانین با سایر افراد کشور مساوی است.</ref> | ||
بنابراین، در نظام جمهوری اسلامی ایران استقلال قضات و استقلال قوه قضائیه جایگاه والایی دارد. | |||
<span></span> | <span></span> |
ویرایش