۷٬۱۳۸
ویرایش
(←تعریف: اصلاح و تکمیل منع) |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' <ref>' به '<ref>') |
||
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
خط ۱۳: | خط ۱۲: | ||
== تعریف == | == تعریف == | ||
واژهي «اسرائيليات» جمع اسرائيليه، در اصطلاح گاهي در معنايي ويژه، فقط بر آن دسته از رواياتي اطلاق ميگردد كه صبغهي يهودي دارد.<ref> دائره المعارف بزرگ اسلامي، زير نظر كاظم موسوي بجنوردي، چاپ دوم، تهران، مركز نشر دائره المعارف بزرگ اسلامي، ۱۳۶۹ش، ج۱۱، ص۱۳۵.</ref> گاهي در مفهومي گستردهتر به كار ميرود و روايات يهودي و مسيحي را در بر ميگيرد. نيز گاهي در مفهومي فراگيرتر از دو مورد پيشين به كار ميرود و هر نوع روايت و حكايتي را كه از منابع غيراسلامي به قلمرو فرهنگ اسلامي وارد گردد، شامل ميشود.<ref>ذهبي، محمد حسين ، التفسير و المفسرون، قاهره، دار الكتب الحديثه، ۱۳۸۱ق، ج۱۱، ص۱۶۵. دروزه، محمد عزه، اسرائیلیات فی التفسیر و الحدیث، دمشق، فی دارالایمان، ۱۴۰۵ق، ص۲۰۴. دائره المعارف تشيّع، زير نظر احمد صدر حاج سيد جوادي، كامران فاني و بهاء الدين خرمشاهي، چاپ دوم، تهران، بنياد خيريه و فرهنگي شط، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۱۳۹.</ref> این واژه دارای معنای گستردهای است و اطلاق آن بر دو فرهنگ یهودی و مسیحی از باب تغلیب است.<ref>معرفت، محمد هادی، التفسیر المفسرون، مشهد، الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۸۰.</ref> هر نوع روايت و حکایتی را كه از منابع غير اسلامى وارد قلمرو فرهنگ اسلامى شده باشد شامل مىشود. <ref>مركز فرهنگ و معارف قرآن، دايره المعارف قرآن كريم، قم بوستان كتاب، چاپ سوم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۲۲۰.</ref> | واژهي «اسرائيليات» جمع اسرائيليه، در اصطلاح گاهي در معنايي ويژه، فقط بر آن دسته از رواياتي اطلاق ميگردد كه صبغهي يهودي دارد.<ref> دائره المعارف بزرگ اسلامي، زير نظر كاظم موسوي بجنوردي، چاپ دوم، تهران، مركز نشر دائره المعارف بزرگ اسلامي، ۱۳۶۹ش، ج۱۱، ص۱۳۵.</ref> گاهي در مفهومي گستردهتر به كار ميرود و روايات يهودي و مسيحي را در بر ميگيرد. نيز گاهي در مفهومي فراگيرتر از دو مورد پيشين به كار ميرود و هر نوع روايت و حكايتي را كه از منابع غيراسلامي به قلمرو فرهنگ اسلامي وارد گردد، شامل ميشود.<ref>ذهبي، محمد حسين ، التفسير و المفسرون، قاهره، دار الكتب الحديثه، ۱۳۸۱ق، ج۱۱، ص۱۶۵. دروزه، محمد عزه، اسرائیلیات فی التفسیر و الحدیث، دمشق، فی دارالایمان، ۱۴۰۵ق، ص۲۰۴. دائره المعارف تشيّع، زير نظر احمد صدر حاج سيد جوادي، كامران فاني و بهاء الدين خرمشاهي، چاپ دوم، تهران، بنياد خيريه و فرهنگي شط، ۱۳۷۲ش، ج۲، ص۱۳۹.</ref> این واژه دارای معنای گستردهای است و اطلاق آن بر دو فرهنگ یهودی و مسیحی از باب تغلیب است.<ref>معرفت، محمد هادی، التفسیر المفسرون، مشهد، الجامعه الرضویه للعلوم الاسلامیه، ۱۴۱۸ق، ج۲، ص۸۰.</ref> هر نوع روايت و حکایتی را كه از منابع غير اسلامى وارد قلمرو فرهنگ اسلامى شده باشد شامل مىشود.<ref>مركز فرهنگ و معارف قرآن، دايره المعارف قرآن كريم، قم بوستان كتاب، چاپ سوم، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۲۲۰.</ref> | ||
واژهي اسرائيليات گاهی به معناي گزارشها و وقايع تاريخي قوم يهود و بنياسرائيل به كار ميرود. كتاب اسرائيليات القرآن<ref> محمد جواد مغنيه: اسرائيليات القرآن، بيروت، دار الجواد، ۱۴۰۴ق.</ref> جهت بررسي اين نوع رويدادهاي تاريخي و سرگذشت قوم يهود، تأليف شده است. | واژهي اسرائيليات گاهی به معناي گزارشها و وقايع تاريخي قوم يهود و بنياسرائيل به كار ميرود. كتاب اسرائيليات القرآن<ref> محمد جواد مغنيه: اسرائيليات القرآن، بيروت، دار الجواد، ۱۴۰۴ق.</ref> جهت بررسي اين نوع رويدادهاي تاريخي و سرگذشت قوم يهود، تأليف شده است. | ||
== ورود اسرائیلیات == | == ورود اسرائیلیات == | ||
زمان ورود اسرائیلیات در تفاسیر آن گونه که در روایات آمده است از زمان پیامبر(ص) میباشد و از طرف حضرت(ص) نهی شده است.<ref>جعفریان، رسول، تاریخ سیاسی اسلام، تاریخ خلفا، ج۲، ص۸۷ به بعد.</ref> گسترش این مسئله از زمان [[خلیفه ی دوم]] میباشد، زیرا خلیفه دوم از یک سو، [[صحابه پیامبر(ص)|صحابه]] را از نگارش و نقل احادیث پیامبر(ص) نهی کرد.<ref> | زمان ورود اسرائیلیات در تفاسیر آن گونه که در روایات آمده است از زمان پیامبر(ص) میباشد و از طرف حضرت(ص) نهی شده است.<ref>جعفریان، رسول، تاریخ سیاسی اسلام، تاریخ خلفا، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. سازمان چاپ و انتشارات، ج۲، ص۸۷ به بعد.</ref> گسترش این مسئله از زمان [[خلیفه ی دوم]] میباشد،<ref>علی اصغر رضوانی، سلفی گری و پاسخ به شبهات، قم، انتشارات مسجد مقدس جمکران، چاپ پنجم، ص۲۱.</ref> زیرا خلیفه دوم از یک سو، [[صحابه پیامبر(ص)|صحابه]] را از نگارش و نقل احادیث پیامبر(ص) نهی کرد.<ref>عسكري، مرتضي، معالم المدرستين، قم، كلية اصول الدين و المجمع العلمي الاسلامي، ۱۴۱۶ق، ج ۲، ص ۵۷.</ref> از سوی دیگر، میدان برای عدّهای از قصهخوانان یهودی و مسیحی بازگردید.<ref>ابو ریه، محمود، اضواء علی السنه المحمدیه، قم، مؤسسة أنصاريان للطباعة و النشر، ۱۴۲۰ق، ص۱۵۰.</ref> | ||
== عوامل پیدایش اسرائیلیات == | == عوامل پیدایش اسرائیلیات == | ||
* کوچ یهود و نصاری به سوی [[جزیرة العرب]] و هم جواری مسلمانان با آنان در [[مدینه]]. | * کوچ یهود و نصاری به سوی [[جزیرة العرب]] و هم جواری مسلمانان با آنان در [[مدینه]].<ref>جان. بي. ناس: تاريخ جامع اديان، ترجمه علياصغر حكمت، چاپ پنجم، تهران انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي (شركت سهامي)، ۱۳۷۲ش، ص ۴۸۸.</ref> | ||
* هیبت علمی و دینی یهود و نصاری که پشتوانه فرهنگی آنان به حساب میآمد سبب شد، تا اعراب جاهلی که از آن پشتوانه بیبهره بودند، آنان را برتر از خود بپندارند. آگاهیهای وسیع یهود و نصار از تاریخ و دانستن داستانهای شگفتانگیز، عامل مهمی در برتری آنان بر اعراب جاهلی بوده است.<ref> | * هیبت علمی و دینی یهود و نصاری که پشتوانه فرهنگی آنان به حساب میآمد سبب شد، تا اعراب جاهلی که از آن پشتوانه بیبهره بودند، آنان را برتر از خود بپندارند. آگاهیهای وسیع یهود و نصار از تاریخ و دانستن داستانهای شگفتانگیز، عامل مهمی در برتری آنان بر اعراب جاهلی بوده است.<ref>ابوريّه، محمد، اضواء علي السنة المحمدية، چاپ دوم، مصر، دار المعارف (افست قم، دار الكتب العلميّه)، بيتا، ص 146.</ref> | ||
* وجود مشترکات متون دینی یهود با قرآن، زمینه بهرهگیری مسلمین را فراهم میساخت. قرآن همانند تورات، بسیاری از قضایا و تاریخ پیامبران و امّتهای پیشین را بیان نموده است. همچنانکه موارد مشابه بین قرآن و [[انجیل]] به ویژه درباره [[حضرت عیسی(ع)]] وجود دارد. چون شیوه قرآن کریم در نقل داستانها بر این است که به گزیدهای از داستان بسنده میکند، برخی از مفسّران برای اینکه داستانی کامل و جامع را ذکر کنند، روایات غیر مفید را نیز به عنوان شأن نزول به آیات قرآن ضمیمه کردند.<ref> | * وجود مشترکات متون دینی یهود با قرآن، زمینه بهرهگیری مسلمین را فراهم میساخت. قرآن همانند تورات، بسیاری از قضایا و تاریخ پیامبران و امّتهای پیشین را بیان نموده است. همچنانکه موارد مشابه بین قرآن و [[انجیل]] به ویژه درباره [[حضرت عیسی(ع)]] وجود دارد. چون شیوه قرآن کریم در نقل داستانها بر این است که به گزیدهای از داستان بسنده میکند، برخی از مفسّران برای اینکه داستانی کامل و جامع را ذکر کنند، روایات غیر مفید را نیز به عنوان شأن نزول به آیات قرآن ضمیمه کردند.<ref>طباطبايي، محمد حسين، الميزان في تفسير القرآن، بيروت، مؤسسة الاعلمي، ۱۳۹۳ق، ج۱۳، ص۲۹۱.</ref> | ||
* ناتوانی | * ناتوانی در پاسخگوئی به مسائل دینی مردم،<ref>دائرة المعارف تشيّع، زير نظر احمد صدر حاج سيد جوادي، كامران فاني و بهاء الدين خرمشاهي، چاپ دوم، تهران، بنياد خيريه و فرهنگي شط، ۱۳۷۲ش، ج ۲، ص ۱۳۹.</ref> آزادی عمل قصهخوانان اهل کتاب و تشویق آنان از سوی دولت مردان،<ref>الجوزی، عبد الرحمن بن الجوزي، القُصّاص و المذكّرين، بيروت، دار الكتب العلميّة، چاپ اول، ۱۴۰۶ق، ص ۲۰.</ref> کنار ماندن [[امیرالمؤمنین|امیرالمؤمنین(ع)]] از حکومت، زمینه لازم را برای فعالیت افرادی چون [[کعب الاحبار]]، با دانستههای خرافی خود فراهم آورد. | ||
* یهودیان قبل از ظهور اسلام در شهر مدینه از موقعیّت اجتماعی و اقتصادی برخوردار بودند. پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه، یهودیان احساس خطر جدّی کردند، برای رسیدن به هدفهای خود به نیرنگ | * یهودیان قبل از ظهور اسلام در شهر مدینه از موقعیّت اجتماعی و اقتصادی برخوردار بودند. پس از هجرت پیامبر(ص) به مدینه، یهودیان احساس خطر جدّی کردند، برای رسیدن به هدفهای خود به نیرنگ متوسل شده و در ظاهر به آیین اسلام روی آوردند. این فریبکاری، زمینهای برای رواج اسرائیلیات در میان مسلمانان شد.<ref>مغنيه، محمد جواد، اسرائيليات القرآن، بيروت، دار الجواد، ۱۴۰۴ق، ص۴۲.</ref> قرآن کریم قوم یهود را سرسختترین دشمن مسلمانان معرفی کرده، اهل ایمان را نسبت به نیرنگها و نقشههای شوم آنان هشدار میدهد. {{قرآن|لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ النَّاسِ عَداوَه لِلَّذِینَ آمَنُوا الْیَهُودَ وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا|ترجمه=بطور مسلّم، دشمنترین مردم نسبت به مؤمنان را، یهود و مشرکان خواهی یافت|سوره=مائده|آیه=۸۲}} | ||
== نفوذ اسرائیلیات در کتب تفسیر == | == نفوذ اسرائیلیات در کتب تفسیر == | ||
میزان اثرپذیری تفاسیر [[اهل سنت]] به دلیل اعتماد بیشتر آنان به [[صحابه پیامبر(ص)|صحابه]]، به مراتب بیشتر از تفاسیر شیعه است. تفسیر اهل سنّت، از گفتههای عالمان یهودی و مسیحی تازه مسلمان، همچون عبدالله بن سلام، [[کعب الاحبار]]، وهب بن منبّه، تمیمداری و [[ابن جریح]] نوشته شده است. در مقابل [[شیعه]]، با تمسک به [[اهل بیت(ع)]]، در برابر این موارد ایستادگی کرد. مانند روایتی که [[امیرالمؤمنین(ع)]] در برخورد با قصهخوانان در مورد [[حضرت داود|حضرت داود(ع)]] فرمود: کسی که داستان حضرت داود(ع) را به شیوه داستان سرایان روایت کند، صد و شصت تازیانه بر او مینوازم و این مقدار، حدّ دروغ بستن بر [[پیامبران]] است.<ref>دروزه، محمد عزه، الاسرائیلیات فی کتب التفسیر و الحدیث، دمشق، لجنه النشر فی دار الایمان، چاپ دوم، ۱۴۰۵، ص۲۰۴</ref> | میزان اثرپذیری تفاسیر [[اهل سنت]] به دلیل اعتماد بیشتر آنان به [[صحابه پیامبر(ص)|صحابه]]، به مراتب بیشتر از تفاسیر شیعه است. تفسیر اهل سنّت، از گفتههای عالمان یهودی و مسیحی تازه مسلمان، همچون عبدالله بن سلام، [[کعب الاحبار]]، وهب بن منبّه، تمیمداری و [[ابن جریح]] نوشته شده است. در مقابل [[شیعه]]، با تمسک به [[اهل بیت(ع)]]، در برابر این موارد ایستادگی کرد. مانند روایتی که [[امیرالمؤمنین(ع)]] در برخورد با قصهخوانان در مورد [[حضرت داود|حضرت داود(ع)]] فرمود: کسی که داستان حضرت داود(ع) را به شیوه داستان سرایان روایت کند، صد و شصت تازیانه بر او مینوازم و این مقدار، حدّ دروغ بستن بر [[پیامبران]] است.<ref>دروزه، محمد عزه، الاسرائیلیات فی کتب التفسیر و الحدیث، دمشق، لجنه النشر فی دار الایمان، چاپ دوم، ۱۴۰۵، ص۲۰۴</ref> | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} |