automoderated
۶٬۳۴۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
{{عربی بزرگ|إِنَّ أَبَا بَكْرٍ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ السَّمْعِ وَ إِنَّ عُمَرَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ الْبَصَرِ وَ إِنَّ عُثْمَانَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ الْفُؤَادِ قَالَ فَلَمَّا كَانَ مِنَ الْغَدِ دَخَلْتُ إِلَيْهِ وَ عِنْدَهُ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ(ع) وَ أَبُو بَكْرٍ وَ عُمَرُ وَ عُثْمَانُ فَقُلْتُ لَهُ يَا أَبَتِ سَمِعْتُكَ تَقُولُ فِي أَصْحَابِكَ هَؤُلَاءِ قَوْلًا فَمَا هُوَ فَقَالَ(ص) نَعَمْ ثُمَّ أَشَارَ إِلَيْهِمْ فَقَالَ هُمُ السَّمْعُ وَ الْبَصَرُ وَ الْفُؤَادُ وَ سَيُسْأَلُوَن عَنْ وَصِيِّي هَذَا وَ أَشَارَ إِلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا (الاسراء، آیه ۳۶.) ثُمَّ قَالَ(ع) وَ عِزَّةِ رَبِّي إِنَّ جَمِيعَ أُمَّتِي لَمَوْقُوفُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَسْئُولُونَ عَنْ وَلَايَتِهِ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ (صافات، آیه ۲۴.)<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۳۱۳، به تحقیق و تصحیح مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.</ref>|ترجمه=«ابوبکر نسبت به من مانند گوش و عمر مانند چشم و عثمان مانند قلب من است. [امام حسین] میفرماید: «فردا به محضر پیامبر(ص) رفتم. کنار او، امیرالمؤمنین(ع)، ابوبکر، عمر و عثمان نیز حضور داشتند. به پیامبر(ص) گفتم: «پدرم! شنیدهام شما درباره اصحابت چنین فرمودهای، جریان چیست؟» پیامبر فرمود: «آری». سپس به آنان اشاره کرد و فرمود: «آنان گوش، چشم و دل من هستند و به زودی مورد بازخواست خدا درباره جانشین من، این شخص -اشاره کردند به علی بن ابیطالب(ع)- قرار میگیرند.» بعد از آن فرمود: «خدای بلندمرتبه میفرماید: بدون تردید گوش و چشم و قلب تمامی آنها، مورد سؤال واقع میشوند. قسم به عزت پروردگارم، بیگمان تمامی امت من در روز قیامت بازمیایستند و از آنان درباره ولایت علی سؤال میشود و این همان معنای کلام خداوند بلندمتربه است: آنها را نگهدارید که باید بازپرسی شوند».}} | {{عربی بزرگ|إِنَّ أَبَا بَكْرٍ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ السَّمْعِ وَ إِنَّ عُمَرَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ الْبَصَرِ وَ إِنَّ عُثْمَانَ مِنِّي بِمَنْزِلَةِ الْفُؤَادِ قَالَ فَلَمَّا كَانَ مِنَ الْغَدِ دَخَلْتُ إِلَيْهِ وَ عِنْدَهُ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ(ع) وَ أَبُو بَكْرٍ وَ عُمَرُ وَ عُثْمَانُ فَقُلْتُ لَهُ يَا أَبَتِ سَمِعْتُكَ تَقُولُ فِي أَصْحَابِكَ هَؤُلَاءِ قَوْلًا فَمَا هُوَ فَقَالَ(ص) نَعَمْ ثُمَّ أَشَارَ إِلَيْهِمْ فَقَالَ هُمُ السَّمْعُ وَ الْبَصَرُ وَ الْفُؤَادُ وَ سَيُسْأَلُوَن عَنْ وَصِيِّي هَذَا وَ أَشَارَ إِلَى عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ(ع) ثُمَّ قَالَ إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ يَقُولُ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ كُلُّ أُولئِكَ كانَ عَنْهُ مَسْؤُلًا (الاسراء، آیه ۳۶.) ثُمَّ قَالَ(ع) وَ عِزَّةِ رَبِّي إِنَّ جَمِيعَ أُمَّتِي لَمَوْقُوفُونَ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ مَسْئُولُونَ عَنْ وَلَايَتِهِ وَ ذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ (صافات، آیه ۲۴.)<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۳۱۳، به تحقیق و تصحیح مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.</ref>|ترجمه=«ابوبکر نسبت به من مانند گوش و عمر مانند چشم و عثمان مانند قلب من است. [امام حسین] میفرماید: «فردا به محضر پیامبر(ص) رفتم. کنار او، امیرالمؤمنین(ع)، ابوبکر، عمر و عثمان نیز حضور داشتند. به پیامبر(ص) گفتم: «پدرم! شنیدهام شما درباره اصحابت چنین فرمودهای، جریان چیست؟» پیامبر فرمود: «آری». سپس به آنان اشاره کرد و فرمود: «آنان گوش، چشم و دل من هستند و به زودی مورد بازخواست خدا درباره جانشین من، این شخص -اشاره کردند به علی بن ابیطالب(ع)- قرار میگیرند.» بعد از آن فرمود: «خدای بلندمرتبه میفرماید: بدون تردید گوش و چشم و قلب تمامی آنها، مورد سؤال واقع میشوند. قسم به عزت پروردگارم، بیگمان تمامی امت من در روز قیامت بازمیایستند و از آنان درباره ولایت علی سؤال میشود و این همان معنای کلام خداوند بلندمتربه است: آنها را نگهدارید که باید بازپرسی شوند».}} | ||
== بررسی سندی == | == بررسی سندی == | ||
حدیث ابوبکر به منزله گوش و عمر به منزله چشم پیامبر است، با یک سلسلهسند در کتابهای حدیثی [[عیون اخبار الرضا(ع) (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]]<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۳۱۳، به تحقیق و تصحیح مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.</ref> و [[معانی الاخبار (کتاب)|معانی الاخبار]]<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص۳۸۷، تصحیح و تحقیق علیاکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۳ق.</ref> ذکر شده است. رجالشناسان شیعه همه راویان سلسلهسند این روایت را شیعه و ثقه (مورد اعتماد) دانستهاند.<ref>نگاه کنید به [https://abrenoor.ir/fa/app/abrenoor_dirayah2_1 نرمافزار درایة النور۲]، مرکز تحقیقاتی نور.</ref> | حدیث ابوبکر به منزله گوش و عمر به منزله چشم پیامبر است، با یک سلسلهسند در کتابهای حدیثی [[عیون اخبار الرضا(ع) (کتاب)|عیون اخبار الرضا(ع)]]<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا(ع)، ج۱، ص۳۱۳، به تحقیق و تصحیح مهدی لاجوردی، تهران، نشر جهان، ۱۳۷۸ق.</ref> و [[معانی الاخبار (کتاب)|معانی الاخبار]]<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی، معانی الاخبار، ص۳۸۷، تصحیح و تحقیق علیاکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۰۳ق.</ref> ذکر شده است. رجالشناسان شیعه همه راویان سلسلهسند این روایت را [[شیعه]] و [[ثقه]] (مورد اعتماد) دانستهاند.<ref>نگاه کنید به [https://abrenoor.ir/fa/app/abrenoor_dirayah2_1 نرمافزار درایة النور۲]، مرکز تحقیقاتی نور.</ref> عالمان علم درایه حدیثی که راویان سلسلهسند آن شیعه و ثقفه باشند را [[حدیث صحیح|صحیح]] و [[حدیث معتبر|معتبر]] شمردهاند.<ref>مامقانی، عبدالله، مقباس الهدایة فی علم الدرایة، ج۵، ص۴۱۳، تحقیق محمدرضا مامقانی، قم، مؤسسة آلالبیت(ع) لاحیاء التراث، ۱۴۱۱ق.</ref> | ||
== محتوا == | |||
=== تقطیع حدیث === | |||
روایات معصومان «ع» به مناسبتهای گوناگون و در شکلها و اندازههای مختلف صادر شده است. گاهی ممکن است یک پژوهشگر در مقام تحقیق ناگزیر از تقطیع یک روایت بلند باشد؛ چرا که حجم زیاد حدیث موجب طولانی شدن متن میگردد و ممکن است به اصل مقصود پژوهشگر ارتباط مستقیمی نداشته باشد؛ بنابراین، گاهی چارهای جز تقطیع متون بلند حدیثی نیست. نکته مهم و دقیق در گزینش جزئی از متن آن است که تمام قرائن موجود در متن اصلی که در فهم مطلب تأثیر دارد باید ذکر شود؛ به گونهای که زاویهای از زوایای موجود در بخش نقل شده مبهم و تاریک باقی نماند. چنانچه به این نکته دقت کافی نشود، پژوهشگر دچار آسیب تقطیع نادرست و حذف قراین شده و همچنین خواننده، دچار بدفهمی خواهد شد.<ref>ر. ک. طباطبایی، سید محمدکاظم، منطق فهم حدیث، قم،: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۰، ص۳۸۵ و ۳۸۶.</ref> | روایات معصومان «ع» به مناسبتهای گوناگون و در شکلها و اندازههای مختلف صادر شده است. گاهی ممکن است یک پژوهشگر در مقام تحقیق ناگزیر از تقطیع یک روایت بلند باشد؛ چرا که حجم زیاد حدیث موجب طولانی شدن متن میگردد و ممکن است به اصل مقصود پژوهشگر ارتباط مستقیمی نداشته باشد؛ بنابراین، گاهی چارهای جز تقطیع متون بلند حدیثی نیست. نکته مهم و دقیق در گزینش جزئی از متن آن است که تمام قرائن موجود در متن اصلی که در فهم مطلب تأثیر دارد باید ذکر شود؛ به گونهای که زاویهای از زوایای موجود در بخش نقل شده مبهم و تاریک باقی نماند. چنانچه به این نکته دقت کافی نشود، پژوهشگر دچار آسیب تقطیع نادرست و حذف قراین شده و همچنین خواننده، دچار بدفهمی خواهد شد.<ref>ر. ک. طباطبایی، سید محمدکاظم، منطق فهم حدیث، قم،: مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، چاپ اول، ۱۳۹۰، ص۳۸۵ و ۳۸۶.</ref> | ||
در مورد عبارت «ان ابابکر منّی بمنزله السّمع و انّ عمر منّی بمنزله البصر» که شاید در نگاه اول به صورت فضیلتی برای خلیفه اول و دوم جلوه کند، هنگامی که به متن کامل حدیث رجوع میکنیم، در مییابیم که این عبارت بخشی از یک روایت چند سطری است. به نظر میرسد تقطیع این روایت و نقل ناقص آن با هدف و انگیزهای مشخص صورت گرفته و با حذف قراینی که در فهم آن نقش محوری دارند، نقل شده است تا بدین وسیله چنین القا شود که پیامبر اکرم در صدد بیان فضیلتی برای جناب ابوبکر و عمر و عثمان بودهاند؛ بنابراین، برای فهم درست یک روایت، لازم و بایسته است که به متن کامل آن مراجعه شود تا به درستی، به مقصود عبارت مورد نظر دست یافت. | در مورد عبارت «ان ابابکر منّی بمنزله السّمع و انّ عمر منّی بمنزله البصر» که شاید در نگاه اول به صورت فضیلتی برای خلیفه اول و دوم جلوه کند، هنگامی که به متن کامل حدیث رجوع میکنیم، در مییابیم که این عبارت بخشی از یک روایت چند سطری است. به نظر میرسد تقطیع این روایت و نقل ناقص آن با هدف و انگیزهای مشخص صورت گرفته و با حذف قراینی که در فهم آن نقش محوری دارند، نقل شده است تا بدین وسیله چنین القا شود که پیامبر اکرم در صدد بیان فضیلتی برای جناب ابوبکر و عمر و عثمان بودهاند؛ بنابراین، برای فهم درست یک روایت، لازم و بایسته است که به متن کامل آن مراجعه شود تا به درستی، به مقصود عبارت مورد نظر دست یافت. | ||
=== نکوهش خلفای سهگانه === | |||