automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۰۱۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد: «پدر یا جد پدری که فرزند خود را بکشد قصاص نمی‌شود و به پرداخت دیه به ورثه مقتول و تعزیر محکوم خواهد شد» در حالیکه در | ماده ۲۲۰ قانون مجازات اسلامی مقرر می‌دارد: «پدر یا جد پدری که فرزند خود را بکشد قصاص نمی‌شود و به پرداخت دیه به ورثه مقتول و تعزیر محکوم خواهد شد» در حالیکه در قرآن به حق قصاص کسی که بدون دلیل دیگری را بکشد تصریح شده است؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}}حکمی که در [[قانون مجازات اسلامی]] در مورد عدم قصاص پدر یا جد پدری بواسطه قتل فرزندشان، وجود دارد حکمی است که برگرفته از روایات معصومین (ع) است و مستند به این روایات می‌باشد و تمامی فقهاء در مورد آن اتفاق نظر دارند هرچند قرآن در این باره چیزی نگفته است. | ||
==بیان عام قرآن دربارهٔ قصاص== | ==بیان عام قرآن دربارهٔ قصاص== | ||
| خط ۱۱: | خط ۱۰: | ||
باید توجه داشت که این آیات، تنها بیانگر حکم کلی و عام قصاص و تشریع آن در شریعت اسلام است بدون اینکه از جزئیات و فروعات این حکم سخن به میان آورده باشد. بحث از جزئیات، فروعات و شرایط این حکم را به معصومین (ع) که مفسر و مبین آیات و احکام الهی هستند واگذار نموده‌است و اطاعت و تبعیّت از دستورات ایشان را بر مؤمنان واجب شمرده‌است تا در سایه آن احکام و دستورات الهی اجرا گردد و فرموده‌است: {{قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ…|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر را|سوره=نساء|آیه=۵۹}}.<ref>بر اساس روایات بسیاری منظور ازاولوالامر ائمه معصومین (ع) هستند ر.ک. طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۴۰۸ به بعد و تفسیر مجمع البیان، طبرسی، بیروت، دارالمعرفه، ج۳، ص۱۰۰.</ref> | باید توجه داشت که این آیات، تنها بیانگر حکم کلی و عام قصاص و تشریع آن در شریعت اسلام است بدون اینکه از جزئیات و فروعات این حکم سخن به میان آورده باشد. بحث از جزئیات، فروعات و شرایط این حکم را به معصومین (ع) که مفسر و مبین آیات و احکام الهی هستند واگذار نموده‌است و اطاعت و تبعیّت از دستورات ایشان را بر مؤمنان واجب شمرده‌است تا در سایه آن احکام و دستورات الهی اجرا گردد و فرموده‌است: {{قرآن|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ أَطِیعُواْ اللّهَ وَأَطِیعُواْ الرَّسُولَ وَأُوْلِی الأَمْرِ مِنکمْ…|ترجمه=ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اطاعت کنید خدا را و اطاعت کنید پیامبر خدا و اولوالامر را|سوره=نساء|آیه=۵۹}}.<ref>بر اساس روایات بسیاری منظور ازاولوالامر ائمه معصومین (ع) هستند ر.ک. طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۲ش، ج۴، ص۴۰۸ به بعد و تفسیر مجمع البیان، طبرسی، بیروت، دارالمعرفه، ج۳، ص۱۰۰.</ref> | ||
این حکم نزد فقها قطعی و مسلم است تا آنجا که کسی در مورد آن اختلاف ننموده است. در کتاب شریف [[جواهر الکلام]] که یکی از جامع‌ترین کتب فقهی شیعه است چنین آمده‌است «الشرط الثالث: ان لا یکون القاتل ابا فلو قتل والد ولده لم یقتل به بلا خلاف اجده فیه بل الاجماع بقسمیه علیه مضافاً الی النصوص». «شرط سوم برای اجرای قصاص این است که قاتل پدر مقتول نباشد. پس اگر پدری فرزند خویش را به قتل برساند بواسطه آن کشته نمی‌شود و خلافی در این حکم ندیده‌ام بلکه این حکم مورد اجماع محصّل و منقول فقهاء است علاوه بر روایاتی که در این زمینه است».<ref>محمد حسن نجفی، جواهر الکلام، تهران، المکتبه الاسلامیه، ۱۳۹۹ش، ج۴۱، ص ۱۵۹.</ref> | |||
==روایات مستند این حکم== | |||
آنچه در قانون مجازات اسلامی آمده است یکی از شرایط اجرای قصاص می‌باشد که در روایات بدان اشاره شده است. بر این اساس این حکم، مطابق روایات بوده و برگرفته از آنها می‌باشد. | |||
برخی از روایاتی که مستند این حکم هستند: | |||
امام باقر یا امام صادق (ع) فرمودند هیچ پدری بواسطه قتل فرزندش قصاص نمی‌شود.<ref>الحرالعاملی، وسائل الشیعه، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ج۱۹، ص۵۶.</ref> در روایت دیگر امام صادق (ع) فرمودند: پدر به دلیل قتل فرزندش کشته نمی‌شود و فرزند بواسطه قتل پدرش کشته می‌شود.<ref>الحر العاملی، وسائل الشیعه، همان، ص۵۷.</ref> | |||
به | |||
هم چنین [[امام صادق (ع)]] فرمودند:لا یقتل الاب بابنه اذا قتله و یقتل لإبن بابیه اذا قتل اباه: پدر بواسطه قتل پسرش کشته نمی‌شود و پسر کشته می‌شود اگر پدر را به قتل برساند.<ref>همان، ص۵۷.</ref> روایات در این زمینه زیاد است.<ref>وسائل الشیعه، ص۵۶ و ۵۷ و ۵۸ و فروع کافی ج۷، ص۲۹۷ و ۲۹۸ و تهذیب الاحکام، ج۱۰، ص۲۳۷.</ref> | |||
امام علی (ع) فرموده است:«لا یقتل یقتل والد بولده إذا قتله …»<ref>الحرّ العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، ج ۲۹، ص ۷۹، باب ۳۲ از ابواب قصاص نفس، حدیث ۸.</ref> هر گاه پدر فرزند خودش را به قتل برساند، بابت قتل فرزند کشته نمی‌شود. | |||
«لا یقتل یقتل والد بولده إذا قتله …»<ref>الحرّ العاملی، محمد بن الحسن، وسائل الشیعه، ج ۲۹، ص ۷۹، باب ۳۲ از ابواب قصاص نفس، حدیث ۸.</ref> هر گاه پدر فرزند خودش را به قتل برساند، بابت قتل فرزند کشته نمی‌شود. | |||
'''مجازات تعزیری پدر''' | '''مجازات تعزیری پدر''' | ||
| خط ۳۲: | خط ۲۸: | ||
مجازات بعدی که برای پدر مشخص شده‌است. این است که لازم است دیة فرزند را به ورثه او پرداخت کند؛ البته هر چند خود پدر از ورّاث فرزند مقتول خویش است، لکن از دیه‌ای که پرداخت می‌کند ارث نمی‌برد و نه تنها چنین است، بلکه اگر فرزندش اموالی نیز داشته باشد، از آن اموال نیز ارث نخواهد برد. در قانون مدنی ما نیز در مادة ۸۸۰ تصریح شده‌است که «قتل از موانع ارث است» و قاتل از مقتول ارث نمی‌برد. | مجازات بعدی که برای پدر مشخص شده‌است. این است که لازم است دیة فرزند را به ورثه او پرداخت کند؛ البته هر چند خود پدر از ورّاث فرزند مقتول خویش است، لکن از دیه‌ای که پرداخت می‌کند ارث نمی‌برد و نه تنها چنین است، بلکه اگر فرزندش اموالی نیز داشته باشد، از آن اموال نیز ارث نخواهد برد. در قانون مدنی ما نیز در مادة ۸۸۰ تصریح شده‌است که «قتل از موانع ارث است» و قاتل از مقتول ارث نمی‌برد. | ||
هم چنین بر پدری که قاتل است، واجب است که بابت کشتن فرزند خودش کفّاره دهد که کفارة این عمل او کفّاره جمع است (یعنی ۶۰ مسکین را طعام دهد، یک بنده آزاد کند و ۶۰ روز روزه بگیرد)<ref>علامه حلّی، تحریر الأحکام، ج 2، ص 248؛ آیت ا… نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج 42، ص 169</ref> | هم چنین بر پدری که قاتل است، واجب است که بابت کشتن فرزند خودش کفّاره دهد که کفارة این عمل او کفّاره جمع است (یعنی ۶۰ مسکین را طعام دهد، یک بنده آزاد کند و ۶۰ روز روزه بگیرد)<ref>علامه حلّی، تحریر الأحکام، ج 2، ص 248؛ آیت ا… نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام، ج 42، ص 169</ref>{{پایان پاسخ}} | ||
{{پایان پاسخ}} | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| خط ۶۰: | خط ۵۳: | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
:{{شد}} [[کاربر:A.rezapour|A.rezapour]] ([[بحث کاربر:A.rezapour|بحث]]) ۱۵ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۱۴ (UTC) | :{{شد}} [[کاربر:A.rezapour|A.rezapour]] ([[بحث کاربر:A.rezapour|بحث]]) ۱۵ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۱۴ (UTC) | ||