ابن ابی‌حاتم رازی

(تغییرمسیر از ابن ابی حاتم رازی)
سؤال

در مورد ابن ابی‌حاتم رازی از مفسران شافعی توضیح دهید؟

درگاه‌ها
واژه-ها.png


ابن ابی‌حاتم، مفسر، متکلم، فقیه و محدث اهل‌سنت و پیرو مذهب شافعی. از مهم‌ترین اساتید به نام وی مسلم بن حجاج نیشابوری بود.

او همچنین قرائت قرآن را نزد فضل بن شاذان نیشابوری آموخت. وی برای استفاده از اساتید مختلف، مسافرت‌های بسیاری داشت. او در سال ۳۲۷قمری در زادگاهش،‌شهر ری درگذشت.

زندگی‌نامه

عبد الرحمن بن محمد بن ادریس بن منذر تمیمی حنظلی رازی مشهور به ابن ابی حاتم، متولد ۲۴۰ ق و متوفای ۳۲۷ ق، مفسر، متکلم، فقیه و محدث شافعی است. وی در ری به دنیا آمد و سال‌های نخستین زندگی را در همین شهر گذراند، گر چه وی اصالتاً از اصفهان بوده است. ابن ابی حاتم دو بار همراه پدر به حج رفت. سپس به طلب علم رهسپار شام و مصر گردید و ۷ ماه در مصر اقامت گزید و از عالمان آن دیار آموخت. اور در سال ۲۶۴ ق عازم اصفهان شد. زمان بازگشت او به ری مشخص نیست اما مشخصا او در ری در گذشته است.

استادان‏

ابن ابی حاتم از پدر خود و ابو زرعه رازی علم حدیث آموخت و از فضل بن شاذان نیشابوری قرائت قرآن فرا گرفت. از قرائن چنین بر می‌آید که وی در عراق و بغداد، که در آن روزگار کانون فقه و حدیث بود نیز سفر کرده است. اساتید دیگر ابن ابی حاتم عبارتند از:

  • جعفر بن منیر رازی
  • احمد بن سنان قطّان
  • احمد بن منصور رمادی
  • یونس بن حبیب اصفهانی
  • حسن بن عرفه
  • یونس بن عبد الاعلی
  • محمد بن اسماعیل أحمس
  • حجاج بن شاعر
  • محمد بن حسان ازرق
  • محمد بن مسلم بن واره
  • صالح بن احمد بن حنبل
  • علی ابن جنید
  • مسلم بن حجاج


آثار

برخی از آثار وی عبارتند از:

  • تفسیر القرآن العظیم‏
  • آداب الشافعی و مناقبه‏
  • الجرح و التعدیل در ۹ جلد
  • زهد الثمانیه من التابعین‏
  • علل الحدیث در ۲ جلد
  • المراسیل‏
  • اصل السنه واعتقاد الدین‏
  • ثواب الاعمال‏
  • المسند فی الحدیث در ۶ جلد

در میان اینها الجرح و التعدیل مشهورترین اثر ابن ابی حاتم می‌باشد که بارها چاپ شده است.

تفسیر ابن ابی‌حاتم

تفسیر ابن ابی‌حاتم یا تفسیر القرآن العظیم نوشته ابن ابی‌حاتم رازی، به روش تفسیر روایی نوشته شده است. این تفسیر شامل روایاتی از پیامبر(ص)، صحابه و تابعین است. در این کتاب، تنها آیاتی که درباره آن‌ها روایاتی نقل شده، آمده است. در تفسیر برخی آیات، ابن ابی‌حاتم، نظرات شیعیان قبول کرده است.