دلیل تخریب بقیع
تخریب بارگاه ائمه بقیع(ع) چرا و توسط چه کسانی انجام شد و هدف از آن چه بود؟
بقیع در دوره پیش از اسلام قبرستان مردم مدینه بوده است. پس از اسلام نیز این قبرستان مدفن صحابه، همسران و فرزندان پیامبر(ص) و از همه مهمتر چهار تن از امامان شیعه(ع) است و از این رو محل زیارت همه زائران مدینه بوده است. در این قبرستان همواره برای شخصیت‌های مهم اسلام قبه و بنا وجود داشته است؛ به خصوص مزار ائمه چهارگانه بقیع گنبد و بارگاه باشکوهی داشته است. وقتی وهابیان و آل سعود بر حجاز تسلط یافتند در ۸ شوال ۱۳۴۴ق این بناها را تخریب کردند.
وهابیان پیروان محمد بن عبدالوهاب هستند. آنان ساخت بنا روی قبور، توسل، زیارت، و شفاعت را خلاف توحید و مساوی شرک می دانند.
در مورد نادرستی تفکر وهابیان دلایل متعددی اقامه شده است. از جمله این که همواره مسلمانان برای قبور بزرگان قبه و بنا می ساخته اند و زیارت و تبرک به آن را جایز می‌دانسته‌اند، در قرآن ساخته شدن بنا برای قبر اصحاب کهف ذکر شده است، در سیره پیامبر(ص) نیز زیارت بقیع دیده می‌شود.
در مجموع می‌توان دلیل اصلی این اقدام را کینه نسبت به اهل بیت(ع) و ایجاد اختلاف در میان مسلمانان دانست.
تاریخچه بقیع
یکی از پرخاطره‌ترین مکان‌های مدینه قبرستان بقیع است. بقیع از پیش از اسلام، گورستان مردم این شهر بود و پس از اسلام نیز به عنوان مهمترین گورستان مدینه شناخته شد، در طول قرون مختلف اسلامی، مدفن صحابه، تابعین، همسران و فرزندان پیامبر(ص) و مهمتر از همه چهار تن از امامان شیعه(ع) بوده و از این رو محل زیارت تمامی زائران مدینه منوره است.
از منابع و متون اسلامی و تاریخی بر می‌آید که در طول چهارده قرن گذشته و از زمان پیامبر(ص) بقیع مورد توجه مسلمین و بالاخص شیعیان بوده و همواره سعی می‌کردند آنرا آباد نگه دارند و در تکریم آن می‌کوشیدند و همچنین بر قبور ائمه(ع) و مدفونین در آن قبه و بنا می‌ساختند که تا حدود یک قرن پیش هم این بناها وجود داشته است.[۱]
اما وقتی وهابیان و آل سعود بر حجاز و شهرهای مکه و مدینه و اطراف آن تسلط یافتند در تاریخ ۸ شوال ۱۳۴۴ق به خاطر اعتقادات انحرافی و مخالف با اسلام اصیل این بناها را تخریب کردند.[۲]
اینکه چرا وهابیان این عمل زشت را انجام دادند و هدفشان از این کار چه بود بایستی دید که این فرقه منحرفه چه عقایدی داشته و تحت تأثیر چه افکاری بود که این ننگ را بر پیشانی خود زده و در همیشه تاریخ با این عمل زشت همراه خواهد بود.
عقاید وهابیان
وهابیان پیروان محمد بن عبدالوهاب می‌باشند و همچنین از عقاید و نظرات ابن تیمیه متأثر هستند. از نظر وهابیان نباید بر روی قبور قبه و بارگاه ساخت و همچنین توسل به انبیاء و اولیاء و صالحان را جایز نمی‌دانند. همچنین سفر به قصد زیارت قبر پیامبر(ص) یا طلب شفاعت از پیامبران و ائمه و استغاثه و استعانت از ارواح مقدسه و زیارت قبور را خلاف اسلام و توحید می‌دانند و معتقدند که هر کس این اعمال را انجام دهد به خدا شرک ورزیده است.[۳] وهابیان با آل سعود متحد شدند در نتیجه وقتی که آل سعود قدرت یافتند تحت تأثیر افکار وهابیان و با وحشیگری و با کینه‌ای که از اهل بیت(ع) داشتند این اقدام را انجام دادند. حتی ویران کردن حرم مطهر رسول اکرم(ص) نیز در حیطه اعتقادات منحرف این فرقه است اما تاکنون جرات به چنین اقدامی نیافته‌اند.
نقد عقاید وهابیان
اما دستمایه و مستمسک وهابیان بر این کار حدیثی است که به اعتقاد دانشمندان نه اعتبار سندی دارد و نه این که از متن آن چنین نتیجه‌ای می توان گرفت.[۴]
در رد عقاید وهابیت درباره مسائل مطرح شده باید گفت با دلائل فراوانی می‌توان این عقاید را باطل دانست اول اینکه سیره عموم مسملین جهان از همان زمان رحلت پیامبر تا به امروز بر این بوده که پیوسته در مراسم حج و در ایام دیگر به قصد زیارت نزد قبر آن حضرت می‌روند و این سیره را هیچ‌کس نمی‌تواند منکر شود. حتی اهل سنت برای قبر ائمه چهارگانه فقه اهل سنت هم قبه بنا کرده‌اند که هنوز هم در بغداد یکی از آنها موجود است.
درباره بنای قبه روی قبر در قرآن آمده است که مردم در زمان اصحاب کهف وقتی که از محل خواب آنها باخبر شدند بر روی آن مسجدی بنا کردند[۵] تا یاد آنها همیشه زنده بماند، اگر این عمل خلاف بود قرآن ذکر نمی‌کرد.
در باب شفاعت خواستن از پیامبر(ص) و شفیع قرار دادن آن حضرت باید گفت که حتی در زمان خود حضرت، صحابه شخصا از حضرت شفاعت می‌خواستند. انس بن مالک می‌گوید: از پیامبر(ص) درخواست کردم که در روز قیامت در حق من شفاعت کند وی درخواست مرا پذیرفت.[۶]
در مورد زیارت قبور در منابع اسلامی اعم از شیعه و سنی آمده است که پیامبر(ص) شخصا به زیارت مدفونین در بقیع می‌رفت، به آنها سلام می‌کرد و به مردم سفارش می‌کردند به زیارت بقیع و مدفونین آن بروند؛ و باز از آن حضرت نقل است که فرمودند: هر کس قبر مرا زیارت کند شفاعتم بر او واجب است.[۷]
علاوه بر شیعه، اهل سنت نیز ساختن بنا و قبه بر روی قبور ائمه(ع) و انبیاء و شهدا و صالحین را جایز می‌دانند، تا دیگران به زیارت آن پرداخته و به آن تبرک جویند.[۸]
بنابراین می‌توان گفت که دلیل این عمل زشت و ننگین چیزی جز کینه با اهل بیت(ع) و ایجاد اختلاف میان مسلمین نبوده است. از این که وهابیان چندین سال پیش از تخریب بقیع به کربلا و نجف نیز حمله برده و این دو شهر مذهبی و شیعی را غارت و قتل‌عام کرده بودند، می‌توان به شدت کینه آنها پی برد.
جستارهای وابسته
مطالعه بیشتر
- بنای بر قبور، حسین غیب غلامی.
منابع
- ↑ نور الدین علی سمهودی، وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۹۹۵، ج۳، ص۹۱۶.
- ↑ حسین قره چانلو، حرمین شریفین، تهران، انتشارات امیر کبیر، چاپ اول، ۱۳۶۲، ص۱۶۲.
- ↑ محمد جواد مشکور، موسوعه فرق اسلامی، بیروت، چاپ اول، ۱۴۱۵، جمع بحوث اسلامی، ص۵۲۲ و جعفر سبحانی، آئین وهابیت، تهران، چاپ اول، انتشارات اسلامی، از ص۳۸ تا ۱۰۰.
- ↑ جعفر سبحاني، آئين وهابيت، تهران، چاپ اول، انتشارات اسلامي، از ص۶۰.
- ↑ سوره کهف، آیه ۲۱.
- ↑ جعفر سبحانی، توسل یا استمداد از ارواح مقدسه، تهران، چاپ دوم، ۱۳۶۳، انتشارات قدر، ص۶۹.
- ↑ علاء الدین هندی، کنز العمال، بیروت، چاپ ۱۴۰۹، مؤسسه رساله، ج۱، ص۶۵۱.
- ↑ سید البکری، اعانه الطالبین، ج۲، بیروت، داراحیاء التراث العربی، چاپ چهارم، ص۱۲۰.