حکومت امام مهدی(ع) بر اساس آیه ۵ سوره قصص

سؤال

چگونگی دلالت آیه ۵ سوره قصص به حکومت جهانی امام زمان(عج) را توضیح دهید!

درگاه‌ها
درگاه مهدویت.png


قرآن در سوره قصص آیه ۵ می‌فرماید: ﴿وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ؛ ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم!

معنای ظاهری آیه این است؛ فرعون طائفه‌ای از آنها را تضعیف کرد و ما اراده می‌کنیم که بر آنها منت گذاریم و نعمتی به آن گروه مستضعف بدهیم و آنها را ائمه مقتدا قرار دهیم که دیگران به آنها اقتدا کنند، و آنها وارثان زمین باشند و مکانی برای آنها قرار دهیم که در آن استقرار یابند و مالک آنجا گردند. این آیه ظاهری دارد و باطنی، ظاهر آیه همان است که ذکر شد.[۱]

با دقت در آیه می‌توان نتیجه گرفت چون آیه در شکل فعل مضارع و مستمر بیان شده است، بیانگر یک قانون کلی برای همه زمان‌ها و همه اقوام است و می‌گوید: ما اراده کرده‌ایم که بر مستضعفان منت گذاریم و آنها را پیشوایان و وارثان حکومت روی زمین قرار دهیم. این آیه هرگز از یک برنامه موضعی و خصوصی که مربوط به قوم بنی اسرائیل بود، سخننمی‌گوید تا تصور شود تنها به مستضعفان بنی‌اسرائیل و حکومت فرعونیان اختصاص دارد؛ بلکه این بشارتی است برای همه انسان‌های آزاده که خواهان حکومت الهی و برچیده شدن بساط ظلم و جور هستند.

نمونه‌ای از تحقق این مشیت الهی، حکومت بنی‌اسرائیل و زوال حکومت فرعونیان بود. نمونه کامل‌تر آن حکومت پیامبر اکرم(ص) و یارانش بعد از ظهور اسلام بود، حکومت پابرهنه‌ها و تهی‌دستان با ایمان و مظلومان پاکدل که پیوسته از سوی فراعنه زمان خود مورد تحقیر و استهزاء قرار می‌گرفتند و تحت فشار و ظلم و ستم بودند، نمونه گسترده‌تر آن ظهور حکومت حق و عدالت در تمام کره خاکی به وسیله امام مهدی(ع) است، لذا این آیه از جمله آیاتی است که به روشنی بشارت ظهور چنین حکومتی را نوید می‌دهد.

روایاتی نیز این آیه را در شأن اهل بیت(ع) و امام زمان(ع) دانسته است:

  • امام علی(ع) فرمود: «دنیا بعد از چموشی و سرکشی به ما روی می‌آورد، همچون شتری که از دادن شیر به دوشنده اش خودداری می‌کند و برای بچه اش نگه می‌دارد، سپس این آیه را تلاوت نمود: ﴿وَنُرِیدُ أَن نَّمُنَّ…»
  • در حدیث دیگری در تفسیر این آیه فرمود: «این گروه آل محمد(ص) هستند، که خداوند مهدی آنها را بعد از زحمت و فشاری که بر آنان وارد می‌شود برمی‌انگیزد و به آنها عزت می‌دهد و دشمنانشان را ذلیل و خوار می‌کند.»
  • امام سجاد(ع) فرمود: «سوگند به کسی که محمد(ص) را به حق بشارت دهنده و بیم دهنده قرار داد، نیاکان ما اهل بیت(ع) و پیروانشان به منزله موسی(ع) و پیروان او هستند؛ و دشمنان ما و پیروان آنها به منزله فرعون و پیروان او؛ و سرانجام ما پیروز می‌شویم و آنها نابود می‌گردند و حکومت حق و عدالت از آن ما خواهد بود.[۲]»

ظاهر این آیه بر اساس تفاسیر شیعی، هم شامل مستضعفان بنی‌اسرائیل می‌شود و هم شامل حکومت اهل بیت(ع) و امام زمان(ع) می‌گردد.


منابع

  1. طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۷ق، ج۱۶، ص۱۵.
  2. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپخانه مدرسه امیر المؤمنین علی(ع)، ۱۳۶۳ش، ج۱۶، ص۱۷ و ۱۸.