عرضه حدیث به معصوم

از ویکی پاسخ
سؤال

عرضه حدیث چیست و متعلق به چه زمانی است؟

عرضه حدیث به معصوم نشان دادن یا قرائت کردن احادیث برای معصومان(ع) بوده که به عنوان روشی برای اطمینان از درستی احادیث استفاده می‌شده است. نمونه‌هایی از عرضه احادیث در کتاب‌ها نقل شده است. در دوره غیبت صغری این کار توسط نائبان خاص صورت می‌گرفت. در دوره غیبت کبری با عدم دسترسی به معصوم، روش جدیدی به وجود آمد که در آن احادیث را به عالمان حدیث‌شناس عرضه می‌کردند. روش اجازه روایت از روش‌هایی است که برای جبران عدم دسترسی به معصوم، به وجود آمد.

اهمیت عرضه حدیث

عرضه حدیث به نشان دادن نوشته‌ها یا گفتارهایی که به عنوان کلام پیامبر(ص) یا امام(ع)، به معصومان اشاره دارد، تا از درستی آن مطمئن شوند. از شیوه‌های تشخیص درستی یا نادرستی روایات، این عمل بوده است. عرضه حدیث به دستور ائمه(ع) بوده؛ چنانچه امام باقر(ع) فرمودند: هر کس گفته خود (احادیثی که شنیده) را به ما نشان دهد، سلامت می‌ماند.[۱] اهمیت این عمل به دلیل وجود افراد دروغگویی بود که مطالبی را در قالب سخنان پیامبر و معصومان به مردم می‌گفتند، لذا بحث عرضه روایات و نوشته‌ها بر معصومان پیش آمد.

نمونه‌هایی از عرضه حدیث به ائمه(ع)، در تاریخ ثبت شده است که برخی از آنها عبارتند از:

  • عرضه بر امام زمان(ع) توسط نواب خاص؛ در عصر غیبت صغری از طریق نائبان خاص امام زمان، احادیث به آن حضرت نشان داده می‌شد و درستی یا نادرستی آن مورد تأیید ایشان قرار می‌گرفت.[۴]

عرضه حدیث در عصر غیبت کبری

در دوره غیبت کبری مردم با عرضه احادیث به عالمان محدث از درستی و صحت احادیث منسوب به اهل‌بیت(ع) اطمینان پیدا می‌کردند.

راه‌کار دیگر برای حفظ احادیث، پایه‌گذاری اجازه حدیث بود. محدثان شیعه پس از تربیت شاگردان برجسته و با تقوا به آنها اجازه می‌دادند تا روایاتی که از استادشان شنیده‌اند را برای دیگران نقل کنند. این کار نیز باعث می‌شد که سلسله اسناد روایت محفوظ بماند و هنگام نقل روایت این‌گونه بیان می‌شد که از استادم شنیدم، او نیز از استادش ... تا راوی که از معصوم شنیده بود. اجازه حدیث فقط به افراد صلاحیت‌دار علمی و دینی داده می‌شد؛ لذا این روش، جلوی انحراف و سوء استفاده‌های افراد را می‌گرفت.[۵]


مطالعه بیشتر

  • محمد بن علی اردبیلی، جامع الروات، قم، مکتبه مرعشی نجفی، ۱۴۰۳ق.
  • علامه حلی، خلاصة الأقوال في معرفة الرجال.


منابع

  1. حر عاملی، وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۱۳۰، باب ۱۰، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ ه‍. ق.
  2. کشی، محمد، رجال الکشی، مشهد، ص۹۴.
  3. کلینی، محمد، کافی، ج۵، ص۴۲۸، حدیث ۱۰، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ ه‍. ش.
  4. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۴۳، حدیث ۱، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ ه‍. ق.
  5. فصلنامه علمی تخصصی علوم حدیث، ش ۱۱، بهار ۱۳۷۸ ه‍. ش، نویسنده مقاله: ابو الفضل حافظیان، ص۱۳۳.