امام علی(ع) و آیات ملامت در جنگ احد

نسخهٔ تاریخ ‏۳۱ دسامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۳۴ توسط A.rezapour (بحث | مشارکت‌ها) (ابرابزار)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
سؤال

آیات ملامت در جنگ احد به رزمندگان، در مورد علی(ع) و امثال اوست که نسبت به پیامبر(ص) بی‌توجهی کردند و برای حفظ جان خود فرار کردند؟ لطفاً توضیح دهید.

با مراجعه به کتب سیره و تاریخ پیامبر و نظرات صحابه، در می‌یابیم که این حرف‌ها با واقعیت مطابقت ندارند، مثلاً:

زید بن وهب می‌گوید: به ابن مسعودگفتم: آیا، به جز علی(ع) و ابودجانه و سهل بن حنیف، همه در جنگ احد فرارکردند؟ گفت: همه فرارکردند به جز علی(ع) و بعد، چهارده نفر برگشتند، عاصم بن ثابت و ابودجانه و مصعب بن عمیر و عبدالله بن جحش و شماس بن عثمان بن شرید و مقداد و طلحه و سعد، و بقیه از انصار بودند.[۱]

مؤلف «مناقب آل ابی طالب» باز از «تاریخ طبری» و مغازی ابن اسحاق و اخبار ابی رافع و… نقل می‌کند:

پیامبرخدا(ص) کتیبه (گروهانی) ای را دید، (به علی(ع) اشاره کرد) و فرمود: علی! به آنها حمله کن! حمله کرد و جمع آنها را از هم پاشید، و عمرو بن عبدالله و جمعی کشته شدند. باز کتیبه دیگری را دید و فرمود: آنها را از من دور کن، باز حمله کرد و جمع آنها را از هم پاشید، و شیبه بن مالک عامری را کشت… (ابن شهر آشوب می‌گوید:) و در روایت ابی رافع آمده است: باز کتیبه دیگری را دید و فرمود: به آنها حمله کن، و او به آنها حمله برد و آنها را فراری داد، و هاشم بن امیه مخزومی را کشت.

در اینجا جبرئیل عرض کرد: یا رسول الله! این حقّ مواسات (و از خود گذشتگی)، است. پیامبر خدا(ص) هم فرمود: همانا او از من است و من از او.[۲]

و نیز از تفسیر قشیری و «تاریخ طبری» نقل می‌کند: انس بن نضر به نزد «عمر» و «طلحه» که در میان جمعی بودند رفت و گفت: چرا نشسته‌اید؟ گفتند: محمد پیامبر خدا کشته شد! گفت: پس زندگی بعد از او را برای چه می‌خواهید؟ به همان مرگی که او را پیش آمده شما هم بمیرید (یعنی برخیزید و بجنگید)، و خود برابر دشمنان رفت و جنگید تا کشته شد.[۳]

مؤلف فرازهایی از تاریخ اسلام از واقدی نقل می‌کند: روز احد، هشت نفر با پیامبر(ص) تا سر حد بذل جان بیعت کردند، سه تن از مهاجر (علی(ع) و طلحه و زبیر) و پنج تن از انصار بودند، و جزاین هشت نفر همگی در لحظه خطرناک پا به فرارگذاردند.[۴]

برای آگاهی کامل‌تر از واقعه به تاریخ کامل ابن اثیر، «ج ۲، ص۱۰۷ و سیره ابن هشام، ج۲، ص۸۴ و مغازی واقدی، ج۱، ص۲۴۴ و. . . مراجعه کنید تا ماهیت و هویت پایمردان و نیز فراریان، و ثابت قدمان و کسانی که آیات کریمه قرآن به نکوهش ایشان پرداخته، پی پرده و مجامله آشکار گردد.

نکته مهمی از این داستان در مطالب کلامی و اعتقادی قابل استفاده است، و آن نقض نظریه عدالت تمام صحابه و تأیید تمام رفتار ایشان از منظر قرآن و پیامبر اکرم(ص) است.


مطالعه بیشتر

۱. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، انتشارات مصطفوی، قم، ج۳، ص۱۲۳.

۲. استاد سبحانی، فرازهایی از تاریخ اسلام، ص۲۷۹.


منابع

  1. ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی طالب، قم، انتشارات مصطفوی، ۱۳۷۸، ج۳، ص۱۲۳.
  2. همان، ص۱۲۴.
  3. همان؛ و استاد سبحانی در فرازهایی از تاریخ اسلام، این جریان را از سیره ابن هشام با تفصیل بیشتر آورده است. سبحانی، جعفر، فرازهایی از تاریخ اسلام، نشر مشعر، ۱۳۷۵ش، ص۲۷۹.
  4. سبحانی، جعفر، همان، ص۲۸۱.