شفابخشی قرآن

سؤال

قرآن خود را شفا دانسته است، قرآن کدام بیماری را شفا می‌دهد؟ بیماری معنوی یا جسمی را هم شفا می‌دهد؟

شفا بودن قرآن در خود قرآن به صراحت آمده است. قرآن درمانگر بیماری‌های اعتقادی است؛ مانند: بیماری شرک، بیماری کفر. بیماری‌های روحی و اخلاقی را درمان می‌کند؛ مانند: کبر، حسد، نفاق و ….

برخی از روان‌شناسان با تحقیق در آیات قرآن دریافته‌اند که قرآن تأثیر زیادی بر روان انسان می‌گذارد از جمله: درمان استرس، افسردگی، کاهش فشارهای روانی، آرامش بخشی و …. همه دستورات الهی به نوعی برای آرامش فردی و اجتماعی و رشد و بالندگی فرد و جامعه آمده است.

پیوستگی نیازهای جسمی و روحی با همدیگر و تأثیر آنها بر همدیگر قرآن برخود لازم می‌داند که به بهداشت جسمی انسان نیز توجه ویژه کند زیرا در کمال روحی او تأثیر دارد. از جمله: بهداشت غذایی (خوردنی‌های حلال و حرام و پرهیز از اسراف)؛ بهداشت شخصی (غسل، وضو، طهارت جسمی)؛ بهداشت مسائل جنسی؛ توصیه به درمان مادی و معنوی (عسل درمانی، تأثیر روزه بر بیماری‌ها و …)

شفا بودن قرآن در قرآن

شفا بودن قرآن در خود قرآن به صراحت آمده است:

• ﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَاهُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَه لِلْمُؤْمِنِینَ وَلاَ یَزِیدُ الظَّالِمِینَ إِلَّاخَسَاراً؛ و از قرآن آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان، نازل می‌کنیم؛ و ستمگران را جز خسران (و زیان) نمی‌افزاید.﴾(اسراء:۸۲)
• ﴿یَا أیُّهَا النَّاسُ قَدْ جَاءَتْکُم مَوْعِظَه مِن رَبِّکُمْ وَشِفَاءٌ لِمَا فِی الصُّدُورِ وَهُدیً وَرَحْمَه لِلْمُؤْمِنِینَ؛ ای مردم! اندرزی از سوی پروردگارتان برای شما آمده است و درمانی برای آنچه در سینه هاست؛ و هدایت و رحمتی است برای مؤمنان.﴾(یونس:۵۷)
• ﴿وَلَوْ جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا أَعْجَمِیًّا لَقَالُوا لَوْلَا فُصِّلَتْ آیَاتُهُ أَأَعْجَمِیٌّ وَعَرَبِیٌّ قُلْ هُوَ لِلَّذِینَ آمَنُوا هُدًی وَشِفَاءٌ وَالَّذِینَ لَا یُؤْمِنُونَ فِی آذَانِهِمْ وَقْرٌ وَهُوَ عَلَیْهِمْ عَمًی ۚ أُولٰئِکَ یُنَادَوْنَ مِنْ مَکَانٍ بَعِیدٍ؛ هرگاه آن را قرآنی عجمی قرار می‌دادیم حتماً می‌گفتند: چرا آیاتش روشن نیست؟! قرآن عجمی از پیغمبری عربی؟! بگو: این (کتاب) برای کسانی که ایمان آورده‌اند هدایت و درمان است؛ ولی کسانی که ایمان نمی‌آورند، در گوش‌های‌شان سنگینی است و گویی نابینا هستند و آن را نمی‌بینند؛ آنها (همچون کسانی هستند که گوئی) از راه دور صدا زده می‌شوند!﴾(فصلت:۴۴)

قرآن و درمان بیماری‌های اعتقادی

نزول قرآن در مرحله اول برای درمان بیماری‌های اعتقادی مردم بوده تا آنها را از شرک، کفر و تاریکی‌ها به توحید، اسلام و روشنایی رهنمون سازد؛ در آیات فروان تأکید دارد که هدف قرآن این است که شما را از تاریکی جهل به نور دانش، از تاریکی کفر به نور ایمان، از تاریکی‌های ستمگری به نور عدالت، از تاریکی فساد به صلاح، از تاریکی گناه به نور تقوی رهبری کند.

بیماری‌های اعتقادی و قلبی از بیماری‌های جسم شدیدتر است. قرآن شفابخش و رحمت است؛ یعنی برای بیماری‌های اعتقادی مانند کفر، و شرک، درمان می‌باشد و در نفوذ معرفت و شناخت، توحید و … در قلب رحمت است.

قرآن و درمان بیماری‌های روحی

بیماری‌های روحی و اخلاقی انسان، شباهت زیادی با بیماری‌های جسمی او دارد. هر دو نیاز به طبیب و درمان و پرهیز دارد. قرآن نسخه حیات‌بخشی است برای آنها که می‌خواهند با کبر، غرور، حسد و نفاق به مبارزه برخیزند. قرآن برای برطرف کردن ضعف‌ها و ترس‌ها، اختلاف‌ها و پراکندگی‌ها، شفابخش است.

بهترین دلیل شفابخش بودن قرآن در درمان بیماری‌های اخلاقی، مقایسه وضع عرب جاهلی با تربیت شدگان مکتب پیامبر خدا(ص) است. آن قوم جاهلی با استفاده از این نسخه شفابخش نه تنها درمان یافتند، بلکه آنچنان نیرومند شدند که هیچ نیرویی نمی‌توانست در مقابل‌شان ایستادگی کند.

برخی از روانشناسان با تحقیق در آیات قرآن دریافته‌اند که قرآن تاثیرزیادی بر روان انسان می‌گذارد و شفابخشی قرآن را با علوم تجربی مقایسه نموده‌اند. نتایج حاصل از آن تحت عنوان تأثیر قرائت قرآن بر بهداشت روانی انسان منتشر شده است. توصیه‌های قرآن، تأثیر بسزایی در بهداشت روانی فردی و اجتماعی انسان می‌گذارد. عمل به توصیه‌های قرآن، بهترین نسخه بهداشت روانی است. برخی از راه‌کارها تأثیرگذار قرآنی برای درمان روحی انسان‌ها عبارتند از:

1. مداومت بر قرائت قرآن کریم و فهم معارف آن، نقش مؤثری در مقابله با استرس دارد.
2. دمیدن قرآن روح امید را بر جامعه و دوری از یأس و تأثیر آن در کاهش افسردگی.
3. دعوت قرآن به صبر و تأثیر آن در کاهش فشارهای روانی.
4. دعوت قرآن به توکل به خدا و نقش آن در آرامش انسان.
5. دعوت قرآن به یاد خدا و ثمره آن بر آرامش دل.
6. پرهیز از ظن و گمان در قرآن، تجسس و غیبت در قرآن و اثرات آن بر سلامتی جامعه و شخصیت افراد.
7. احترام و محبت به پدر و مادر در قرآن و تأثیر آن به سلامت خانواده.
8. حجاب برای زنان و سلامتی روانی.
9. نماز و آرامش روانی.
10. ازدواج و تشکیل خانواده و تأمین آرامش فردی و سلامت محیط اجتماع.

دستورات الهی به نوعی برای آرامش فردی و اجتماعی و رشد و بالندگی فرد و جامعه آمده است.

قرآن و درمان بیماری جسمی

قرآن کتاب بهداشت و درمان و پزشکی نیست؛ اما پیوستگی نیازهای جسمی و روحی با همدیگر و تأثیر آنها بر همدیگر قرآن برخود لازم می‌داند که به بهداشت جسمی انسان نیز توجه ویژه کند زیرا در کمال روحی او تأثیر دارد. قرآن برای تأمین سلامتی و بهداشت جسم مطالبی بیان کرده است که برخی آنها از شگفتی‌های علمی می‌باشد.

1. بهداشت غذایی: خوردن غذاهای پاک؛ ممنوعیت غذاهای غیربهداشتی؛ پرهیز از اسراف در غذا؛دوری از گوشت مردار؛ دوری از گوشت خوک و خوردن خون؛ دوری از شراب.
2. بهداشت شخصی (جسمی): مانند: وضو، غسل، طهارت لباس، پاکیزگی محیط زیست.
3. بهداشت مسائل جنسی: ممنوعیت آمیزش با زنان در حالت عادت ماهیانه؛ دوری از زنا؛دوری از لواط؛دوری از استمناء.
4. توصیه به درمان مادی و معنوی: عسل و درمان بیماری‌های جسمی. روزه و درمان بیماری‌های جسمی. تأثیر آوای قرآن بر کاهش دردهای جسمی بعد از عمل جراحی.

روایات اسلامی به شفابخش بودن قرآن تأکید دارند؛ امیر المؤمنین(ع) در نهج البلاغه بارها این حقیقت را بیان کرده است:

• «از اين کتاب، براي بيماري‌هاي خود شفا بخواهيد، در مشکلات از آن ياري طلبيد، چرا که در اين کتاب، درمان بزرگ‌ترين دردهاست.»
• «اين قرآن، دواي درد شما است.»

مطالعه بیشتر

• طب در قرآن، دکتر عبدالحمید دیاب، دکتر قرقوز، ترجمه چراغی، انتشارات حفظی.
• آموزه‌های تندرستی در قرآن، حسن رضا رضائی، انتشارات عطر آگین.