اصحاب عقبه
جريان اصحاب عقبه چه بوده كه پيامبر آنها را لعنت كرد و آن افراد چه نام داشتند و آيا پيامبر بعداً براي آنها استغفار كرده است يا خير؟
از حوادث سال نهم هجرت واقعه تبوك است كه در پي آن سپاه اسلام به فرماندهي پیامبراکرم(ص) ـ تا مرزهاي روم پيش رفتند ولي برخلاف گزارشهاي رسيده، خبري از سپاه روم نبود و لذا پيامبر(ص)دستور بازگشت به مدينه را صادر نمود.
در برگشت از تبوك عدّهاي از منافقين که در ميان سپاه اسلام حضور داشتند، طرح ترور حضرت پیامبر(ص)ـ را در سر داشتند.[۱] برای عملی کردن این طرح درگردنه کوه کمین کردند؛
در روايتي آمده كه عدّهاي از امام باقر(ع) درباره اصحاب عقبه سؤال کردند؛ حضرت در جواب فرموددر شبي تاريك پيامبر(ص) سوار بر ناقه (شتر) غضباء، بود ؛ به همراه اصحاب در حال برگشت از تبوك بود؛ دوازده نفر از منافقين پنهانی اجتماع كرده و نقشه ترور را كشيدند، وگفتند این بهترین فرصت برای از میان برداشتن اوست ؛ هنگام عبور از تنگه شترش را رم کرده وکارش را یکسره کنیم ؛[۲] .. اما پيامبر(ص) از طريق جبرئيل از نقشه منافقين مطلع گردید و دستور داد عمار از طرف جلو اسفار شتر را گرفته و حذيفه بن يمان نيز از پشت سر شتر آن حضرت را برانند و حضرت همچنين اجازه نداد كسي پيش ايشان از عقبه عبور كند وقتي كه به گردنه رسيدند متوجه شدند كه افرادي پشت سر آنها در حركت هستند و ميخواهند هجوم بياورند و از پيامبر جلو بزنند ولي حذيفه مانع از اين كار منافقان شده و آنها را فراري داد و اين در حالي بود كه آن افراد صورت خود را با پارچهاي پوشانده بودند حذيفه نتوانست آنها را بشناسد ولي با توجه به خصوصيات مركب و اسب افراد حدسهايي در مورد برخي ميزد تا اينكه پيامبر(ص) بعد از عبور از گردنه همه آنها را بنام خود و پدرانشان نام برد و حذيفه را از نقشه آنان آگاه ساخت ؛ حذيفه گفت يا رسول الله اگر اجازه دهيد آنها مجازات می شوند حضرت اجازه نداد؛ بنابه برخي گزارشها حتي اجازه نداد حذيفه نام آنها را فاش نماید ازاینروی حذيفه را صاحب سري می شناختند که دیگران آگاه نبودند؛ د.[۳] بعد از رحلت پيامبر اكرم(ص) حذيفه در نماز هركس شركت نميكرد گفته می شد او جزو منافقين است.[۴] البته در برخي نقلها واقعه اصحاب عقبه را در ذيل وقايع حجه الوداع و هنگام بازگشت پيامبر(ص) از سفر حج ذكر كردهاند. كه اين افراد در كنار كعبه با هم هم قسم ميشوند تا نگذارند خلافت و جانشيني پيامبر(ص) به اهل بيت آن حضرت برسد و به همين منظور نيز با هم پيماني ميبندند و متعهد ميشوند كه در موقع مراجعت به مدينه پيامبر را در عقبه (گردنه)ترور کنند .[۵] ولي نظريه اول در منابع تاريخي دقيقتر به نظر ميآيد. درباره تعداد و نام افرادي كه در جريان عقبه و نقشه ترور پيامبر شركت داشتند اقوال و نظرات مختلفي نقل شد و تعداد آنها را از ۱۲ نفر تا چهل نفر ذكر كردهاندبعد از برملا شدن توطئه اصحاب عقبه با وجود اينكه مورد نفرین پيامبر(ص) قرار گرفتند اما پیامبر(ص) از مجازات اين گروه خائن گذشت ونام آنها را فاش نكرد آمرزش خواستن برای آنان از خدا درمنابع منعکس نشده است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. تاريخ پیامبراسلام، دکترعبدالحمید آيتي.
۲. خاتم پيامبران ج۲، محمد ابوزهره، ترجمه حسين صابري.
۳. فروغ ابديت، ج۲،آیه الله جعفر سبحاني.
منابع
- ↑ يعقوبي، تاريخ يعقوبي، بيروت، دار صادر، (بي تا)، ج۲، ص۶۸.
- ↑ خصيبي، حسين بن حمدان، هدايه الكبري، بيروت، مؤسسه بلاغ، چاپ چهارم، ۱۴۱۱، ص۷۸.ـ ۸۴ـ ۸۴ـ ۸۴
- ↑ ابوزهره، محمد، خاتم پيامبران، ترجمه حسين صابري، مشهد، آستان قدس رضوي، ۱۳۷۳، ج۲،ص ۴۳۶ ـ۴۳۲ و قمي، عباس، منتهي الآمال، قم، انتشارات هجرت، ۱۳۷۳، ج۱، ص۱۸۰.
- ↑ ابوزهره، محمد، همان، ص۴۳۶ و قمي همان.
- ↑ حسيني، شرف الدين، تأويل الآيات، قم چاپ امير ۱۴۰۷ هـ، ج۱، ص۲۰۸.