|
|
(۴۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| آیا در قرآن کریم سفارش به کار و تلاش شده است؟
| | شغل انبیاء الهی، که از طریق آن معیشت خود را تأمین میکردند، چه بوده است؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}}آیات متعدد [[قرآن]]، شغل و تلاش را با اهمیت دانسته و به آن تشویق کردهاند. خداوند در آیات گوناگون با بیان اینکه منابع و امکانات را برای انسانها آفریده و آنها را در تسخیر ایشان قرار داده است؛ به جستجو در زمین، بهرهمندی از منافع آن، آباد کردن و برطرف ساختن نیازهای معیشتی، تأکید کرده است. | | {{پاسخ}} |
| | | [[پرونده:IMG 20221114 124449 046.jpg|بندانگشتی|تصویری از یک یادداشت دربارهٔ شغل انبیاء پشت یک نسخهٔ خطی. ]] |
| آیات بسیاری از عمل و ارزش عمل سخن گفته است. عمل در حقیقت تلاش و سعی انسان برای تحقق اموری است. این همان معنای عام کار و فعل است که از سوی انسان انجام میشود. خداوند میفرماید: {{قرآن|وَ أَنْ لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاَّ ما سَعی|ترجمه=و اینکه برای انسان بهرهای جز سعی و کوشش او نیست.|سوره=نجم|آیه=۳۹}}؛ به این معنا که آنچه در نگرش و بینش قرآنی از ارزش و اهمیت برخوردار است، سعی و تلاش انسان است که نوعی از مفهوم کار را با خود به همراه دارد.
| | [[انبیاء الهی(ع)]] پیش از مبعوثشدن به [[نبوت]] و یا در دوران نبوت خود، در کنار انجام وظیفهٔ ابلاغ پیامهای الهی به مردم و هدایت آنان، برای گذران زندگی دنیوی خود به کارهایی مشغول میشدند. در منابع مختلفی چون [[قرآن کریم]]، احادیث معصومان(ع) و اخبار تاریخی گاهی به این مشاغل اشاره شده است: |
| | | * شغل [[حضرت آدم(ع)]] کشاورزی، <ref name=":1">مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳، ج ۱۰۳، ص ۵۶.</ref> آهنگری<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، روائع التراث العربی، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص ۱۳۰.</ref> و نانوایی<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، روائع التراث العربی، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص ۱۲۹.</ref> برشمرده شده است. |
| == آثار فردی و اجتماعی کار ==
| | * کار [[حضرت نوح(ع)]] نجاری دانسته شده است.<ref>سورهٔ هود، آیهٔ ۳۷. سورهٔ قصص، آیهٔ ۲۷. سورهٔ انبیاء، آیهٔ ۸۰. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳، ج ۱۰۳، ص۵۶.</ref> |
| قرآن برای کار، آثار فردی و اجتماعی مطرح کرده است. از این آیات به دست میآید که برخی استعدادها و قابلیتها برای اینست که انسانها در یک زندگی اجتماعی به کارهای همدیگر نیاز دارند و نمیتوانند به تنهایی تمامی امور مورد نیاز خود را رفع و رجوع نمایند:
| | * شغل [[حضرت ادریس(ع)]] کتابت و خیاطی برشمرده شده است.<ref>ابنرسته، احمد بن عمر، الاعلاق النفیسه، ترجمهٔ حسین قرهچانلو، تهران، مؤسسهٔ انتشارات امیرکبیر، ۱۳۶۵ش، ص۲۲۶.</ref> در منابع او را اولین کسی دانستهاند که با بهکار گرفتن سوزن خیاطی کرده است.<ref>مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، بیروت، المکتبة العصریة، ۲۰۰۵م، ج ۱، ص ۳۲.</ref> |
| | | * شغل [[حضرت هود(ع)]] تجارت عنوان شده است.<ref name=":0">ابن عساکر، أبوالقاسم علي بن الحسن، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق عمرو بن غرامة العمروي، بیروت، دارالفكر للطباعة والنشر والتوزيع، ۱۹۹۵م، ج۷، ص۴۴۳.</ref> |
| {{قرآن|أَ هُمْ یَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّکَ نَحْنُ قَسَمْنا بَیْنَهُمْ مَعیشَتَهُمْ فِی الْحَیاه الدُّنْیا وَ رَفَعْنا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجاتٍ لِیَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضاً سُخْرِیًّا وَ رَحْمَتُ رَبِّکَ خَیْرٌ مِمَّا یَجْمَعُونَ|ترجمه=آيا آنانند كه رحمت پروردگارت را تقسيم مىكنند؟ ما [وسايل] معاشِ آنان را در زندگى دنيا ميانشان تقسيم كردهايم، و برخى از آنان را از [نظر] درجات، بالاتر از بعضى [ديگر] قرار دادهايم تا بعضى از آنها بعضى [ديگر] را در خدمت گيرند، و رحمت پروردگار تو از آنچه آنان مىاندوزند بهتر است.|سوره=زخرف|آیه=۳۲}}.
| | * شغل [[حضرت صالح(ع)]] تجارت برشمرده شده است.<ref name=":0"/> |
| | | *کار [[حضرت ابراهیم(ع)]] کشاورزی<ref name=":2">ابنالجوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم في تاريخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمية، ۱۹۹۲-۱۹۹۳م، ج۲، ص ۱۴۶.</ref> و بنایی<ref>سورهٔ بقره، آیهٔ ۱۲۷.</ref> عنوان شده است. |
| به نظر مرحوم طبرسی، علت تفاوت روزی بندگان، این است که انسانها از کار یکدیگر بهرهمند گردند و اگر انسانها در تمام درجات از قوت و ضعف، علم و جهل، زیرکی و بلاهت و دیگر مراتب، مساوی بودند، هیچ انسانی حاضر به کار کردن برای دیگری نبود و این امر موجب اختلال نظام عالم و فساد زندگی بشر میشد.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، تهران، انتشارات ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش، ج۹، ص۱۷.</ref>
| | *شغل [[حضرت اسماعیل(ع)]] بنایی دانسته شده است.<ref>سورهٔ بقره، آیهٔ ۱۲۷.</ref> |
| | | *شغل [[حضرت لوط(ع)]] کشاورزی دانسته شده است.<ref name=":1"/> |
| == نمونههایی از آیات قرآن در مورد کار ==
| | * کار [[حضرت یعقوب(ع)]] شبانی و دامپروری دانسته شده است.<ref>مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب و معادن الجوهر، بیروت، الشرکة العلمیة للکتاب، ج۱، ص ۴۱.</ref> |
| '''کار حضرت موسی برای شعیب پیامبر'''
| | * شغل [[حضرت یوسف(ع)]] خزانهداری<ref>سورهٔ یوسف، آیهٔ ۵۵.</ref>، پادشاهی<ref>نیشابوری، ابواسحاق ابراهیم بن منصور، قصص الانبیاء، به اهتمام حبیب یغمایی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، ص ۱۱۴.</ref> و کاغذسازی <ref name=":3">قلقشندی، احمد بن علی، صبح الأعشی في صناعة الإنشاء، تحقیق محمدحسین شمسالدین، بیروت ،دارالکتب العلمية، بیتا، ج ۱، ص ۴۸۶.</ref> عنوان شده است. |
| | | * شغل [[حضرت ایوب(ع)]] شبانی و دامداری تلقی شده است.<ref>طبری، محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، روائع التراث العربی، ۱۳۸۷ق، ج۱، ص ۳۲۳.</ref> |
| {{قرآن||ترجمه=(شعیب) گفت: «من میخواهم یکی از این دو دخترم را به همسری تو (موسی) درآورم به این شرط که هشت سال برای من کار کنی و اگر آن را تا ده سال افزایش دهی، محبّتی از ناحیه توست من نمیخواهم کار سنگینی بر دوش تو بگذارم و ان شاء اللَّه مرا از صالحان خواهی یافت.|سوره=قصص|آیه=۲۷}}<ref>قصص / ۲۷؛</ref>
| | * کار [[حضرت شعیب(ع)]] شبانی و دامداری<ref>سورهٔ قصص، آیهٔ ۲۷.</ref> قلمداد شده است. |
| | | * کار حضرت موسی(ع) شبانی،<ref>سورهٔ قصص، آیهٔ ۲۷.</ref> کشاورزی<ref name=":2"/> و بنایی<ref>سورهٔ کهف، آیهٔ ۷۷.</ref> عنوان شده است. |
| همانگونه که در این آیه ملاحظه میشود میزان و مزد کار نیز در ابتدا توسط طرفین مشخص میگردد که در آیه فوق کار [[حضرت موسی]] به عنوان مهر دخترِ [[شعیب]] قرار داده شده است.
| | * بنابر ماجرای [[حضرت خضر(ع)]] و حضرت موسی(ع) در قرآن، شغل حضرت خضر(ع) بنایی انگاشته شده است.<ref>سورهٔ کهف، آیهٔ ۷۷.</ref> |
| | | * کار [[حضرت داوود(ع)]] آهنگری،<ref>سورهٔ سبأ، آیهٔ ۱۰.</ref> زرهسازی<ref>سورهٔ انبیاء، آیهٔ ۸۰.</ref> و زنبیلبافی<ref>شریف رضی، محمد بن الحسین، نهج البلاغه، تحقیق صبحی الصالح، قم، دارالهجرة، ۱۴۱۴ق، خطبهٔ ۱۶۰، ص ۲۲۷. </ref> عنوان شده است. |
| '''کار یوسف در خزانه داری مصر'''
| | * شغل [[حضرت سلیمان(ع)]] نظامیگری<ref>قلقشندی، صبح الأعشی في صناعة الإنشاء، ج ۱، ص ۴۸۸.</ref>، پادشاهی<ref>سورهٔ انبیاء، آیهٔ ۸۱.</ref>، حصیربافی<ref name=":1"/> و صابونسازی<ref name=":3"/> آمده است. |
| | | * کار [[حضرت زکریاء(ع)]] نجاری خوانده شده است.<ref>سیوطی، عبدالرحمن بن أبيبكر، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، بیروت دارالفکر، بیتا، ج ۵، ص ۴۷۹.</ref> |
| {{قرآن|قالَ اجْعَلْنی عَلی خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفیظٌ عَلیمٌ
| | *کار [[حضرت عیسی(ع)]] جهانگردی بیان شده است.<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج ۷، ص ۴۴۳.</ref> |
| | ترجمه = (یوسف) گفت: مرا سرپرست خزائن سرزمین (مصر) قرار ده، که نگهدارنده و آگاهم!
| | * شغل [[پیامبر اسلام(ص)]] شبانی،<ref name=":2"/> بازرگانی<ref>ابن کثیر الدمشقی، اسماعیل بن کثیر، البدایة و النهایة، تحقیق علی شیری، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۹۸۸م، ج ۲، ص ۳۵۸.</ref> عنوان شده است. |
| }}.<ref>یوسف / ۵۵؛</ref>
| |
| | |
| این آیه نیز نشان میدهد که [[حضرت یوسف]] به خاطر احساس مسئولیت از خطر قحطی که جان مردم را تهدید میکرد این پیشنهاد را داد و یک کار و مسئولیت اقتصادی مهمی را بر عهده گرفت و به خوبی از عهده آن برآمد.
| |
| | |
| '''کارگری دو پیامبر به امر خدا برای دو بچه یتیم'''
| |
| | |
| {{قرآن|فَانْطَلَقا حَتَّی إِذا أَتَیا أَهْلَ قَرْیَه اسْتَطْعَما أَهْلَها فَأَبَوْا أَنْ یُضَیِّفُوهُما فَوَجَدا فیها جِداراً یُریدُ أَنْ یَنْقَضَّ فَأَقامَهُ قالَ لَوْ شِئْتَ لاَتَّخَذْتَ عَلَیْهِ أَجْراً
| |
| | ترجمه = (موسی و خضر) باز به راه خود ادامه دادند تا به مردم قریهای رسیدند از آنان خواستند که به ایشان غذا دهند ولی آنان از مهمان کردنشان خودداری نمودند (با این حال) در آن جا دیواری یافتند که میخواست فرو ریزد و (آن مرد عالم) آن را برپا داشت. (موسی) گفت: «(لا اقل) میخواستی در مقابل این کار مزدی بگیری»!
| |
| }}<ref>کهف / ۷۷؛ </ref>
| |
| | |
| '''زرهبافی حضرت داود(ع).'''
| |
| | |
| {{قرآن|... وَ أَلَنَّا لَهُ الْحَدیدَ أَنِ اعْمَلْ سابِغاتٍ وَ قَدِّرْ فِی السَّرْدِ وَ اعْمَلُوا صالِحاً إِنِّی بِما تَعْمَلُونَ بَصیرٌ
| |
| | ترجمه = و آهن را برای او نرم کردیم (و به او گفتیم:) زرههای کامل و فراخ بساز، و حلقهها را به اندازه و متناسب کن! و عمل صالح بجا آورید که من به آنچه انجام میدهید بینا هستم!
| |
| }}.<ref>سبا / ۱۰–۱۱؛</ref>
| |
| | |
| علامه [[طبرسی]] در مجمع البیان میفرماید: خداوند تعالی آهن را برای [[داود]] نرم ساخت برای آنکه دوست میداشت که از زحمت و دسترنج خود بخورد و زندگی کند؛ پس آهن را نرم کرد برای او و صنعت زرهسازی را به او آموخت و او اول کسی بود که زره و لباس رزم را اختراع کرد و آن را میفروخت و از بهاء آن خودش و عیالش خورده و زیادی آن را صدقه میداد.
| |
| | |
| از [[امام صادق]](ع) روایت شده که فرمود: «خدا به داود وحی نمود تو خوب بندهای هستی مگر آنکه تو از بیت المال میخوری، پس داود چهل روز گریه کرد، پس خدا آهن را برای او چون موم نرم ساخت و هر روز یک زره میساخت و به هزار درهم میفروخت… و از بیتالمال بینیاز گشت».<ref>طبرسی، فضل بن حسن، ترجمه تفسیر مجمع البیان، گروهی از مترجمان، تهران، انتشارات فراهانی، چاپ اول، ۱۳۶۰ش، ج۲۰، ص۲۲۵.</ref>
| |
| | |
| '''همکاری گروهی با ذوالقرنین برای ساختن سد و نجات از دست یاجوج و ماجوج'''
| |
| | |
| {{قرآن|قالَ ما مَکَّنِّی فیهِ رَبِّی خَیْرٌ فَأَعینُونی بِقُوَّه أَجْعَلْ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ رَدْماً
| |
| | ترجمه = (ذو القرنین) گفت: آنچه پروردگارم در اختیار من گذارده، بهتر است (از آنچه شما پیشنهاد میکنید)! مرا با نیرویی یاری دهید، تا میان شما و آنها سدّ محکمی قرار دهم!
| |
| }}<ref>کهف / ۹۵؛</ref>
| |
| | |
| مردم آن منطقه در ابتدا میخواستند که فقط پول و کمک مالی بدهند تا [[ذوالقرنین]] برای آنها سدی در برابر دشمنان بسازد ولی میبینیم که ذوالقرنین کار کردن و کمک جسمی را بهتر از کمک مالی عنوان میکنند و از نیروی خود مردم برای ساخت سد استفاده میکند و با مدیریت صحیح برای مردم سد بسیار محکمی در برابر هجوم دشمنان میسازد.
| |
| | |
| <span></span> | |
| {{مطالعه بیشتر}}
| |
| | |
| == مطالعه بیشتر == | |
| ۱ـ توسعه اقتصادی بر پایه قرآن و حدیث، محمّد محمدی ری شهری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۲ش.
| |
| | |
| ۲. فرهنگ کار در اسلام، علی محمد ولوی، انتشارات امیرکبیر، تهران، ۱۳۸۱ش.
| |
| | |
| <span></span>
| |
| | |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | | | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن |
| |شاخه فرعی۱ = مسایل اجتماعی در قرآن | | | شاخه فرعی۱ = مسائل اجتماعی در قرآن |
| |شاخه فرعی۲ = مسایل اقتصادی | | | شاخه فرعی۲ = مسائل اقتصادی |
| |شاخه فرعی۳ = | | | شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = شد | | | شناسه =- |
| | تیترها = شد | | | تیترها =- |
| | ویرایش = شد | | | ویرایش = شد |
| | لینکدهی = شد | | | لینکدهی = شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر =شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | | بازبینی نویسنده = |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = ج | | | اولویت = ج |
| | کیفیت = ج | | | کیفیت = ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| | |
| | [[رده:مقالههای پیشنهادی]] |