رابطه حجاب و فشارهای اجتماعی

سؤال

آیا حجاب و پوشش و نوع آن با فشارهای اجتماعی ارتباط دارد؟

هنجارها، ارزش‌ها، آداب و رسوم هر جامعه‌ای نوعی فشار روحی و روانی بر افراد مخالف با آن هنجارها وارد می‌نماید؛ اما این مطلب اختصاص به عدم استفاده از چادر مشکی ندارد؛ زیرا اگر زنی محجبه بخواهد با حجاب اسلامی یا چادر مشکی وارد یکی از شهرهای کشوری اروپایی شود، یا در داخل ایران، زن محجبه‌ای از شهری مذهبی با چادر مشکی وارد منطقه‌ای شود که غالباً بدحجاب هستند یا از چادر کم‌تر استفاده می‌کنند، با فشارهای اجتماعی که از ناحیه محیط بدحجاب بر او وارد می‌شود، مواجه است؛ بنابراین، وجود این‌گونه فشارهای اجتماعی نشأت گرفته از فرهنگ و آداب و رسوم جوامع، مختص زنان غیر محجبه نیست، بلکه امری عمومی است.

نکته مهم این است که نوع پوشش در جامعه اسلامی باید معقول و مشروع و قابل دفاع عقلانی و شرعی باشد. هر فردی باید با توجه به ملاک یاد شده عمل نماید و تسلیم فشارهای اجتماعی نگردد و به تعبیر قرآن، در راه خدا و احکام الهی تلاش کند و از سرزنش دیگران نهراسد: ﴿يُجاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَ لا يَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ﴾(مائده:۵۴)

در روایتی از امام کاظم(ع) درباره تسلیم نشدن در برابر فشارهای اجتماعی ، چنین آمده است: ای هشام اگر گردویی داشته باشی و همه بگویند لؤلؤ است سودت ندهد و تو خود می‌دانی که گردوست و اگر لؤلؤی در دستت باشد و مردم بگویند گردوست، زیانت نرساند و تو خود می‌دانی که لؤلؤ است.

بعضی با این عبارت که «نگاه ارزشی به رنگ، موجب شده تا افراد کنترل‌های محسوس و غیر محسوسی را بر نوع پوشش خود از سوی اطرافیان و محیط‌های مختلف احساس کنند» خواسته‌اند این گونه القای شبهه نمایند که نگاه ارزشی از سوی افراد و محافل دینی به حجاب دارای رنگ تیره، مثل چادر مشکی باعث می‌شود افراد دیگری که از حجاب‌های غیر مشکی استفاده می‌نمایند تحت فشار اجتماعی، روحی و روانی قرار گیرند.