جمع‌آوری قرآن در زمان پیامبر اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:


[[آیت الله خویی]] معتقد است قرآن در عصر پیامبر جمع‌آوری و تنظیم گردیده است.<ref>البیان فی تفسیر القرآن، ص۲۵۰.</ref> [[آیت الله معرفت]] معتقد بود، جمع و تألیف قرآن به شکل کنونی در یک زمان صورت نگرفته، بلکه به مرور زمان و به دست افراد و گروه‌های مختلف انجام شده است. ترتیب، نظم و عدد آیات در هر سوره در زمان پیامبر اکرم و با دستور ایشان انجام شده و [[توقیفی]] است و باید آن را پذیرفت.<ref>محمد هادی معرفت، علوم قرآنی، ص۱۱۹.</ref>
[[آیت الله خویی]] معتقد است قرآن در عصر پیامبر جمع‌آوری و تنظیم گردیده است.<ref>البیان فی تفسیر القرآن، ص۲۵۰.</ref> [[آیت الله معرفت]] معتقد بود، جمع و تألیف قرآن به شکل کنونی در یک زمان صورت نگرفته، بلکه به مرور زمان و به دست افراد و گروه‌های مختلف انجام شده است. ترتیب، نظم و عدد آیات در هر سوره در زمان پیامبر اکرم و با دستور ایشان انجام شده و [[توقیفی]] است و باید آن را پذیرفت.<ref>محمد هادی معرفت، علوم قرآنی، ص۱۱۹.</ref>
البته عالمان تفسیر و علوم قرآنی معتقدند از توقیفی بودن همهٔ آیات نمی‌توان دفاع کرد. به نظر برخی از مفسران مانند: [[علامه طباطبایی]]، آیت الله معرفت و… با این‌که ترتیب آیات بیش‌تر سوره‌های قرآن کریم، توقیفی است، ولی تعداد سوره‌هایی که تنظیم بعضی از آیات آنها به اجتهاد و رأی صحابه صورت گرفته، کم نیست.
این افراد همچنین معتقدند ترتیب برخی آیات که به صورت متفرق نازل شده، بدون دخالت اجتهادی صحابه نبوده است و این مسئله از ظاهر روایات جمع در زمان خلیفه اول به دست می‌آید.<ref>ر. ک. المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۱۲۷؛ الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۱۴.</ref>
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
* [[امام علی(ع) جمع‌کننده قرآن]]
* [[امام علی(ع) جمع‌کننده قرآن]]

نسخهٔ ‏۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۲:۰۱

سؤال

در زمان پیامبر اکرم قرآن کریم چگونه جمع‌آوری شد؟

پیامبر اسلام تعدادی از صحابه را مسئول کتابت قرآن کرد تا با دقت به ثبت، ضبط و نگارش قرآن کریم بپردازند. امام علی(ع) جزو کاتبان وحی بود و ابوبکر، عمربن خطاب، عثمان بن عفان، زید بن ثابت، ابی بن کعب، عبدالله به سعد بن ابی‌سرح، حنظله بن ربیع، معاویه، خالد بن ولید، ثابت بن قیس و … از کاتبان مشهور قرآن کریم در زمان پیامبر بودند.[۱]

اما در مورد جمع‌آوری قرآن در زمان پیامبر، دو نظریه وجود دارد. برخی معتقدند پس از رحلت پیامبر(ص) ترتیب سوره‌ها و آیات، بر اساس اجتهاد و رأی صحابه انجام گرفت.[۲]

در مقابل برخی معتقدند ترتیب سوره‌ها و آیات در زمان پیامبر تنظیم شده است. از ابن‌عباس نقل شده که پیامبر با نزول بسم الله الرحمن الرحیم می‌دانست که سوره قبلی پایان یافته و سوره دیگری آغاز گشته است.[۳]

آیت الله خویی معتقد است قرآن در عصر پیامبر جمع‌آوری و تنظیم گردیده است.[۴] آیت الله معرفت معتقد بود، جمع و تألیف قرآن به شکل کنونی در یک زمان صورت نگرفته، بلکه به مرور زمان و به دست افراد و گروه‌های مختلف انجام شده است. ترتیب، نظم و عدد آیات در هر سوره در زمان پیامبر اکرم و با دستور ایشان انجام شده و توقیفی است و باید آن را پذیرفت.[۵]

البته عالمان تفسیر و علوم قرآنی معتقدند از توقیفی بودن همهٔ آیات نمی‌توان دفاع کرد. به نظر برخی از مفسران مانند: علامه طباطبایی، آیت الله معرفت و… با این‌که ترتیب آیات بیش‌تر سوره‌های قرآن کریم، توقیفی است، ولی تعداد سوره‌هایی که تنظیم بعضی از آیات آنها به اجتهاد و رأی صحابه صورت گرفته، کم نیست.

این افراد همچنین معتقدند ترتیب برخی آیات که به صورت متفرق نازل شده، بدون دخالت اجتهادی صحابه نبوده است و این مسئله از ظاهر روایات جمع در زمان خلیفه اول به دست می‌آید.[۶]

جستارهای وابسته

منابع

  1. صبحی صالح، مباحث فی علوم القرآن، ص۱۰۱–۱۰۲.
  2. المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۱۲۷–۱۲۸.
  3. التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۷۵.
  4. البیان فی تفسیر القرآن، ص۲۵۰.
  5. محمد هادی معرفت، علوم قرآنی، ص۱۱۹.
  6. ر. ک. المیزان فی تفسیر القرآن، ج۱۲، ص۱۲۷؛ الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۱۴.