۷٬۱۳۸
ویرایش
(شدها.) |
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی') |
||
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
راههای افزایش عقل، هوش و فهم چیست؟ | راههای افزایش عقل، هوش و فهم چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}بر اساس [[روایت|روایات]] و علم روانشناسی، عوامل ژنتیکی در قدرت [[عقل]] و هوش مؤثر | {{پاسخ}}بر اساس [[روایت|روایات]] و علم روانشناسی، عوامل ژنتیکی در قدرت [[عقل]] و هوش مؤثر هستند. همچنین با تقویت عوامل محیطی میتوان به تقویت هوش پرداخت. در روایات، آموختن علم، اندیشیدن، پرهیز از مسائل بیاهمیت، [[مشورت]] و همنشینی با حکیمان از جمله عوامل محیطیِ افزایش هوش شمرده شده است. | ||
برای تقویت عقل و هوش باید از عوامل تضعیفکننده آن مانند [[هوسرانی]] و [[خودپسندی]] نیز دوری کرد. | برای تقویت عقل و هوش باید از عوامل تضعیفکننده آن مانند [[هوسرانی]] و [[خودپسندی]] نیز دوری کرد. | ||
خط ۱۶: | خط ۱۱: | ||
عوامل ژنتیکی یکی از عواملی است، که در برخی موارد در رشد هوش، نقش تعیینکننده دارند. در روایات نیز به عقل سرشتی (عقل الطبع) اشاره شده<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، چاپ اول، ج۳، ص۲۰۴۳.</ref> که [[خداوند]] با درجههای متفاوتی در وجود انسانها قرار داده است. | عوامل ژنتیکی یکی از عواملی است، که در برخی موارد در رشد هوش، نقش تعیینکننده دارند. در روایات نیز به عقل سرشتی (عقل الطبع) اشاره شده<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، چاپ اول، ج۳، ص۲۰۴۳.</ref> که [[خداوند]] با درجههای متفاوتی در وجود انسانها قرار داده است. | ||
بر اساس تحقیقات | بر اساس تحقیقات روانشناسان، ژنهایی که انسان از والدین به [[ارث]] میبرد، در رشد هوش او نقش دارد.<ref>هنری ماسن، پاول، رشد شخصیت کودک؛ ترجمه مهشید یاسائی؛ نشر مرکز؛ چاپ اول، ۱۳۶۸، ص۵۳؛ دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، روانشناسی رشد با نگرش بر منابع اسلامی، تهران، سمت، ۱۳۷۵، ج۲، ص۷۵۰، نقل ازChild Psycholojy P.۸۲.</ref> | ||
== عوامل محیطی == | == عوامل محیطی == | ||
عوامل | عوامل محیطی نیز تأثیرگذار در تقویت عقل و هوش است. در روایات، به عقل اکتسابی (عقل التجربه)، که از طریق یادگیری و شرایط محیطی، به دست میآید اشاره شده است.<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، دارالحدیث، چاپ اول، ج۳، ص۲۰۴۳.</ref> این عقل، با پشتوانه عقل سرشتی، راهنمای انسان خواهد بود. بر اساس روایتی از [[امام علی(ع)]]، [[عقل]] غریزهای است که با علم و تجربه افزایش مییابد.<ref>تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و دررالکلم، شرح محمد خوانساری، تصحیح میر جلال الدین حسینی ارموی، ج۲، ص۳۲، ح ۱۷۱۷.</ref> | ||
برخی از عوامل محیطی تأثیرگذار بر افزایش هوش بر اساس روایات چنین است: | برخی از عوامل محیطی تأثیرگذار بر افزایش هوش بر اساس روایات چنین است: | ||
خط ۳۷: | خط ۳۲: | ||
در روایات، سفارشهایی نیز درباره برخی غذاها وجود دارد که مغز را تقویت میکند؛ مانند کدو، گلابی، کرفس، گوشت، سرکه، عسل، انار با لایه نازک، باقلا و ترنج. [[حجامت]] کردن و روغن مالیدن بر بدن هم، از جمله کارهایی است که در روایات، برای تقویت مغز و ذهن، مؤثر دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به ری شهری، محمد، خردگرائی در قرآن و سنّت، ترجمه مهدی مهریزی، دار الحدیث، چاپ اول، صص ۱۱۵–۱۲۱.</ref> | در روایات، سفارشهایی نیز درباره برخی غذاها وجود دارد که مغز را تقویت میکند؛ مانند کدو، گلابی، کرفس، گوشت، سرکه، عسل، انار با لایه نازک، باقلا و ترنج. [[حجامت]] کردن و روغن مالیدن بر بدن هم، از جمله کارهایی است که در روایات، برای تقویت مغز و ذهن، مؤثر دانسته شده است.<ref>نگاه کنید به ری شهری، محمد، خردگرائی در قرآن و سنّت، ترجمه مهدی مهریزی، دار الحدیث، چاپ اول، صص ۱۱۵–۱۲۱.</ref> | ||
پژوهشهای برخی | براساس پژوهشهای برخی روانشناسان نیز عوامل محیطی مانند آموزش،<ref>دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، روانشناسی رشد …، ج۲، ص۷۵۱.</ref> فرهنگ، تغذیه و داروها در رشد مهارتهای شناختی و هوش تأثیرگذارند.<ref>نگاه کنید به دفتر همکاری حوزه و دانشگاه، روانشناسی رشد …، ج۲، فصلهای ۶ و ۷ «پایههای محیطی رشد» و «تعامل وراثت و محیط».</ref> | ||
== عوامل ضعیفکننده هوش == | == عوامل ضعیفکننده هوش == | ||
در روایات، عواملی به عنوان موانع و آفات هوش برشمرده شده | در روایات، عواملی به عنوان موانع و آفات هوش برشمرده شده است: | ||
* '''هوسرانی''':<ref>تمیمی آمدی، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم، ج۵، ص۴۱۱، حدیث ۸۹۷۲.</ref> | * '''هوسرانی''':<ref>تمیمی آمدی، عبدالواحد، غرر الحکم و درر الکلم، ج۵، ص۴۱۱، حدیث ۸۹۷۲.</ref> براساس روایتی از [[امام علی(ع)]]، هوای نفس را میتوان با عقل از میان برد.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، انتشارات عصر ظهور، چاپ اول، حکمت۴۲۴.</ref> | ||
* '''خودپسندی''': [[خودپسندی]] باعث میشود انسان خود را خطاناپذیر دانسته و به دنبالِ سؤال و پژوهش نرود؛ در نتیجه، عقل و هوش دچار خمودی و رکود میشود. بنابر روایتی خودپسندی، یکی از [[حسود|حسودانِ]] عقل است.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، حکمت ۲۱۲.</ref> بر پایه روایتی دیگر، کسی که به خود [[غرور|مغرور]] شود، به عقلش آسیب رسانده است.<ref>حکیمی، محمد رضا، الحیاه، بیروت: الدار الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۰۹ ق، ج۱، ص۱۸۰.</ref> | * '''خودپسندی''': [[خودپسندی]] باعث میشود انسان خود را خطاناپذیر دانسته و به دنبالِ سؤال و پژوهش نرود؛ در نتیجه، عقل و هوش دچار خمودی و رکود میشود. بنابر روایتی خودپسندی، یکی از [[حسود|حسودانِ]] عقل است.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، حکمت ۲۱۲.</ref> بر پایه روایتی دیگر، کسی که به خود [[غرور|مغرور]] شود، به عقلش آسیب رسانده است.<ref>حکیمی، محمد رضا، الحیاه، بیروت: الدار الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۰۹ ق، ج۱، ص۱۸۰.</ref> | ||
* '''تکبّر''':<ref> | * '''تکبّر''':<ref>تمیمی آمدی، عبدالواحد، غرر الحکم و دررالکلم، ج۴، ص۱۷۸، حدیث ۵۷۵۲.</ref> تفاوت [[تکبر|تکبّر]] با خودپسندی آن است که تکبّر در مقابله با دیگران، مفهوم پیدا میکند و شخص خود را در بین دیگران برتر میبیند، ولی خودپسندی تصور برتری خود نسبت به دیگران در ذهن خود است و چه بسا در میان دیگران نباشد. | ||
* '''طمع''': در روایتی، امام علی(ع) بیشتر زمینخوردنهای عقل را جایی دانسته که [[طمع]] به وجود آید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، ح۲۱۹.</ref> | * '''طمع''': در روایتی، امام علی(ع) بیشتر زمینخوردنهای عقل را جایی دانسته که [[طمع]] به وجود آید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، ح۲۱۹.</ref> | ||
عوامل دیگری نیز در روایات مانع شناخت بشر دانسته شده است که برخی از آنها عبارتند از دلبستن به دنیا، [[گناه]]، [[ظلم]]، [[کفر]]، [[فسق]]، [[اسراف]]، [[غفلت]]، آرزوهای دست نیافتنی، استبداد، تعصب، [[شراب]] و پرخوری.<ref>همچنین نگاه کنید به ری شهری، محمد، العلم و الحکمه فی الکتاب و السنه، دار الحدیث، چاپ اول، القسم الرابع، ص۱۱۱–۷۷.</ref> | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
خط ۵۷: | خط ۵۲: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | |||
| شاخه اصلی = اخلاق | |||
| شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس | |||
| شاخه فرعی۲ = خودسازی | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | |||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = شد | | شناسه = شد | ||
خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
| لینکدهی = شد | | لینکدهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه =شد | ||
| تغییر مسیر = شد | | تغییر مسیر = شد | ||
| بازبینی = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی =شد | |||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = ج | | اولویت = ج | ||
خط ۷۲: | خط ۷۴: | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[رده:فضایل اخلاقی]] |