ثواب زیارت ائمه(ع)

سؤال

آيا رفتن به زيارت عتبات مقدسه همانند حرم امام رضا (ع) ثواب دارد يا نه؟ و از اين زيارت کردن چيزي عايد انسان زائر مي شود يا نه؟

زيارت ائمه معصومين (ع) و اهل بيت، فضيلت بسيار بالا و ثواب بسيار زياد دارد و اين ثواب اختصاص به زیارت امام خاصي ندارد، بلکه زیارت همگي آن¬ها داراي ثواب زيادي هستند. اين زيارت ها در واقع نشانه ابراز محبت ما نسبت به آنان است و باعث زياد شدن ياد و ذکر آنها در جامعه مي گردد که ارزش والايي دارد. راجع به زيارت امام رضا (ع) تعابير بسيار ارزشمندي وارد شده و ثواب زيادي را بر آن مترتب دانسته اند ولي بايد دقت کرد که اين ثواب نه تنها مختص به حضرت بلکه راجع به تمام امامان معصوم (ع) بلکه امام زادگان متقي وارد شده است. به طور مثال امام صادق (ع) فرمودند: «هيچ کسي نيست که ما را زيارت کند و يا قبور ما را إلاّ اينکه خداوند سبحان او را در مغفرت و رحمت خود غرق خواهد کرد و گناهان او را خواهد بخشيد». و يا امام باقر (ع) از پيغمبر اکرم (ص) نقل فرمودند که حضرت به امير المؤمنين علي (ع) فرمودند: «یا ابا الحسن همانا خداي تبارک و تعالي قبر تو و قبر فرزندان تو را بقعه اي از بقعه هاي بهشت قرار داده است و خداوند قلوب نجبا و اولياي خود را به سوي شما قرار داده است، پس هر کس از آنان قبور شما را زيارت کند براي جلب رضاي خدا، بدان اي علي آنها مخصوص به شفاعت من مي گردند.و کنار حوض کوثر بر من وارد مي شوند و زوّار من هستند در بهشت. سپس فرمودند: هر کس زيارت کند قبور شما را براي اوست معادل ثواب ۷۰ حج و مانند فرزندي که از مادر متولد شده باشد از گناهان پاک مي گردد». از اين قبيل روايات بسيار زياد است که فرموده اند زيارت همه امامان معصوم (ع) ارزشمند و داراي ثواب زياد است.و بين آنها خيلي تفاوت نيست. البته در خصوص فرد فرد آنها نيز رواياتي وارد شده و همان تعابيري که در مورد حضرت رضا (ع) آمده راجع به ديگر ائمه اطهار (ع) وارد شده است.

به طور مثال امام صادق (ع) فرمودند: «هر کس امير المؤمنين علي (ع) را زيارت کند در حالي که عارف به حق او باشد و از روي تکبر و جبر نباشد، خداوند سبحان براي او ثواب هزار شهيد مي نويسد و گناهان گذشته و آينده او را مي آمرزد و با ايمان آوردندگان مبعوث مي شود و حساب بر او آسان مي گردد». و در روايتي ديگر حضرت فرمود: «بهشت براي اوست».

هم چنين راجع به زيارت امام حسن مجتبي (ع) پيغمبر اکرم (ص) خطاب به امام حسن (ع) فرمودند: «هر کس تو را بعد از مرگت زيارت کند و يا پدرت و يا برادرت را بهشت براي اوست».

هم چنين راجع به زيارت امام باقر (ع) هشام بن سالم مي گويد شخصي خدمت امام صادق (ع) آمد و پرسيد: «آيا زيارت کنم پدرت را، حضرت فرمودند: هر کس زيارت کند پدرم را بهشت براي اوست».

هم چنين راجع به امام کاظم (ع) در روايتي امام رضا (ع) فرمودند: «هر کس پدرم را در بغداد زيارت کند، مانند کسي است که حضرت اميرالمومنين علي (ع) و پيامبر اکرم (ص) را زيارت کرده باشد، (يعني ثواب زيارت آنها را دارد).

و يا راجع به زيارت آقا امام حسين (ع) روايات بسيار زياد است به عنوان نمونه امام صادق (ع) فرمودند: «هر مؤمني نزد قبر حسين (ع) رود (زيارت کند) در حالي که به حق او معرفت داشته باشد در غير روز عيد براي او نوشته شود ثواب بيست حج و بيست عمره تمام و مقبول و بيست جهاد با پيغمبر مرسل و يا امام عادل، و هر کس روز عيد به زيارت او رود ثواب صد حج و عمره و جهاد براي او نوشته شود و هر کس روز عرفه به زيارتش رود ثواب هزار حج و عمره و هزار جهاد برايش نوشته شود». و در حديث ديگري امام موسي بن جعفر (ع) فرمودند: «هر کس قبر حسين (ع) را با معرفت زيارت کند خداوند گناهان گذشته و آينده او را مي آمرزد». هم چنين در حديث ديگري امام صادق (ع) فرمودند: «اگر مردم بدانند چه چيزي در زيارت امام حسين (ع) مي باشد با شمشير براي زيارت حسين (ع) با يکديگر به قتال مي پرداختند و اموال خود را براي تشرّف به زيارت مي فروختند، فاطمه اطهر (س) در حالي که هزار پيامبر و هزار صديق و هزار شهيد و هزار ملائک با آن حضرت هستند به زائران حسين بن علي (ع) نظر رحمت مي کند. هر خيري را از خداي سبحان براي آن افراد (زائران) درخواست مي کند».

روايات در اين باره بسيار زياد است، لذا ثواب زياد و آن تعابير خاص، اختصاص به زيارت امام رضا (ع) ندارد، و راجع به تمام ائمه معصومين (ع) وارد شده است و حتي راجع به بعضي از امام زادگان مثل حضرت معصومه (س) چنين تعابير وجود دارد مثلا امام رضا (ع) مي فرمايد:

«هر کس زيارت کند فاطمه بنت موسي بن جعفر را در حالي که عارف به حق اوست، پس بهشت براي اوست». يا در روايتي ديگر امام صادق (ع) فرمودند: « زيارت او معادل بهشت است». البته شايد راجع به امام رضا (ع) تأکيد بيشتري شده باشد، چون حضرت در غربت و غريبي به شهادت رسيدند چرا که در مدينه نبودند و بدور از اقوام و خويشان خود بودنند. لذا حضرات معصومين (ع) مي خواستند مردم را تحريک کنند که به سوي طوس (مشهد) بروند و نگذارند ياد و خاطره حضرت فراموش شود.

اما نکته اي که نبايد فراموش شود اين است که ما شيعيان و دلدادگان حضرت به عشق ديدار و زيارت خود حضرات معصومين (ع) به زيارت آنان مي رويم و بر فرض که هيچ ثوابي هم نداشته باشد همين که به فوز زيارت حضرات نائل آييم کافي است و نبايد فکر ثواب باشيم.

اما اين سخن که آیا از زيارت چيزي عايد انسان مي شود؟ آنچه از آثار زیارت و ثواب¬های آن بیان شد، بهره¬های است که نصیب انسان زائر می¬شود. و می¬توان افزود کهآيا مي شود تصور کرد که انسان به زيارت آنان برود و رنج و زحمت راه را متحمل گردد و آن بزرگواران بي اعتنا به او باشند؟! آيا اين عمل با اخلاق کريمانه و آن خلق و خوي بارز آنان سازگار است؟ مطمئنا زحمات راه و مرارت هاي سفر بي پاسخ نخواهد ماند و زماني دست انسان را مي گيرند که از هيچ کس ديگري کاري بر نخواهد آمد. محبت اهل بيت (ع) بزرگترين موهبت الهي و بالاترين نعمتی است که خداوند به بندگان خود مي دهد، اين محبت را بايد قدر بدانيم و روز به روز بر آن بيافزاييم و يکي از راه هاي ابراز محبت و بالا بردن آن همين زيارت و تحمل سختي هاي راه براي ديدار و زيارت آنان است که ان شاء الله مشمول دعاي خاص حضرت ولي عصر (ع) قرار گرفته و راه سعادت را دريابيم.

اين نکته را نيز نبايد از نظر دور داشت که ائمه اطهار (ع) در هر حال، چه در حال حيات و چه در حال بعد از آن، گواه و ناظر بر عالم هستند و زيارت آن بزرگواران مانند زيارت دوران حيات آنان مي باشد و اعمال ما را بي پاسخ نمي گذارند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱ـ منتهي الآمال، ج۱، شيخ عباس قمي، زندگي امام سوم أبا عبدالله الحسين.

۲ـ حماسه حسيني، شهيد مرتضی مطهري.